Di tích lịch sử Ban Kiểm tra Trung ương Cục miền Nam thời kỳ 1969 - 1975

     Ban Kiểm tra Trung ương Cục miền Nam nằm trong Khu Di tích Quốc gia đặc biệt Căn cứ Trung ương Cục miền Nam, toạ lạc ở Tiểu khu 6 rừng lịch sử văn hóa Chàng Riệc, ấp Tân Tiến, xã Tân Lập, huyện Tân Biên, tỉnh Tây Ninh. Nơi đây được che phủ bởi rừng cây nhiều tầng, với mật độ tương đối dày, dây leo chằng chịt. Trong những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Ban Kiểm tra Trung ương Cục miền Nam xây dựng căn cứ nhiều nơi trên địa bàn của tỉnh Tây Ninh, trong đó có địa danh Rùm Đuôn (nay thuộc ấp Tân Tiến, xã Tân Lập, huyện Tân Biên, tỉnh Tây Ninh). Căn cứ này đã đi vào lịch sử của Ban Kiểm tra Trung ương Cục miền Nam là nơi Ban Kiểm tra Đảng sống và chiến đấu lâu nhất cho đến ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng vào ngày 30/4/1975.

Từ khi thành lập Đảng đến tháng 10 năm 1948, Đảng chưa thành lập cơ quan Ủy ban Kiểm tra chuyên trách, nhưng Điều lệ Đảng đều có những quy định về công tác kiểm tra và vấn đề kỷ luật Đảng. Đến ngày 16/10/1948, Ban Thường vụ Trung ương Đảng có Quyết nghị số 29-QN/TW thành lập Ban Kiểm tra Trung ương do đồng chí Thận, tức Trường Chinh, Tổng Bí thư của Đảng ký. Sau đó, các ban kiểm tra của khu ủy, liên khu ủy và một số tỉnh uỷ lần lượt được thành lập.

Để đưa cách mạng miền Nam tiến lên một bước mới, Đảng ta chủ trương tăng cường sự chỉ đạo của Trung ương đối với cách mạng miền Nam. Căn cứ vào Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng ngày 23/1/1961 quyết định thành lập Trung ương Cục miền Nam trên cơ sở Xứ ủy Nam Bộ và Liên khu ủy Khu V.

Hội nghị Trung ương Cục lần thứ I diễn ra ngày 10/10/ 1961 đề ra 10 nhiệm vụ lớn đối với các cấp Đảng bộ miền Nam. Trong đó có nhiệm vụ “củng cố xây dựng phát triển Đảng và đoàn”. Và nhiệm vụ cấp bách là xây dựng các cơ quan chuyên môn giúp cấp ủy làm tham mưu và theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thi hành các chủ trương, chính sách của Ban Chấp hành Trung ương và Trung ương Cục miền Nam cho cấp dưới. Gồm các cơ quan như: Văn phòng, Ban tổ chức, Ban cơ yếu, Ban an ninh, Ban hậu cần, Ban quân sự Miền, Ban kinh tài, Ban tuyên huấn, nhưng Ban Kiểm tra trong giai đoạn này chưa được thành lập. Trong giai đoạn 1961 - 1969, nhiệm vụ kiểm tra và thi hành kỷ luật trong Đảng của Trung ương Cục miền Nam do Ban Tổ chức tham mưu.

Khoảng đầu năm 1969, Thường vụ Trung ương Cục phân công đồng chí Nguyễn Văn Trọng, Ủy viên Ban Tổ chức phụ trách công tác kiểm tra và lập bộ phận Kiểm tra trong Ban Tổ chức (gọi là B5).

Ngày 14/8/1969, Trung ương Cục miền Nam ban hành Nghị quyết số 13-NQ về việc thành lập Ban Kiểm tra các cấp. Ngày 01/12/1969, ban hành Thông tri số 135-CNT hướng dẫn thi hành Nghị quyết số 13-NQ. Thời điểm này, Ban Kiểm tra Trung ương Cục được thành lập gồm 03 đồng chí: Phan Văn Đáng (Hai Văn), Phó Bí thư Trung ương Cục - Trưởng Ban; Hai Mai, Phó Ban Tổ chức Trung ương Cục - Ủy viên; Nguyễn Văn Trọng (Ba Trọng), cán bộ Trung ương Cục - Ủy viên.

Trong thời gian này, ở Nam bộ, một số khu ủy, tỉnh ủy đã thành lập ủy ban kiểm tra, có một vài cán bộ giúp việc, có nơi cấp ủy cơ sở cũng đã phân công một cấp ủy viên theo dõi vấn đề thi hành kỷ luật.

Để chi viện cho công tác kiểm tra Đảng ở miền Nam, Trung ương Đảng và Ban Kiểm tra Trung ương đã tổ chức tập huấn đào tạo nhiều cán bộ tăng cường lãnh đạo và chuyên viên cho Ban Kiểm tra Trung ương Cục và các địa phương như đồng chí Nguyễn Văn Chí, nguyên ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Đảng, đồng chí Vũ Đức Trào, Đỗ Lưu Phương, Ba Hạnh, đồng chí Thành, đồng chí Hận, ....

Ở miền Nam, sau Hiệp định Paris năm 1973, Trường Tổ chức - Kiểm tra Trung ương Cục cũng được thành lập theo quyết định của Trung ương Cục (Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng (30/4/1975), theo Chỉ thị số 231-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng, toàn bộ khung Trường Tổ chức - Kiểm tra Trung ương Cục miền Nam được chuyển thành Trường Tổ chức - Kiểm tra Trung ương II. Và đã đào tạo nhiều cán bộ Kiểm tra, tổ chức đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cách mạng và công tác xây dựng Đảng ở miền Nam.

Ngày 07/01/1973 điều động đồng chí Nguyễn Văn Chí, Phó Ban Giám hiệu Trường Đảng Nguyễn Ái Quốc về làm Phó Ban Kiểm tra Trung ương Cục miền Nam. Sau đó, bổ sung một số Ủy viên gồm các đồng chí: Trần Trọng Tâm, Đỗ Lưu Phương, Vũ Đức Trào, Nguyễn Văn Bé, Lê Minh Triết, Nguyễn Văn Liêm, Nguyễn Ngọc Sánh, Võ Văn Lường.

Từ khi có Hiệp định Paris đến năm 1975, để phục vụ cho yêu cầu nhiệm vụ của giai đoạn mới, Ban Kiểm tra đã tiến hành công tác chuẩn bị chu đáo tư tưởng, tổ chức cho toàn cán bộ đảng viên. Về tổ chức ngoài việc hướng dẫn các cấp ủy khắc phục mọi khó khăn, thi hành cho kỳ được các chỉ tiêu về xây dựng Đảng. Theo chỉ thị của Trung ương Cục, Ban Kiểm tra hướng dẫn các cấp khu, tỉnh chuẩn bị tư tưởng kết hợp với địa phương chủ động tấn công địch.

Từ năm 1969 đến 1975 là thời kỳ chiến tranh, gay go, ác liệt kéo dài, là thời kỳ nhiều thử thách nghiêm trọng, công tác xây dựng Đảng rất chú trọng đến việc học tập, kiểm thảo nhiều trong Đảng, phát động quần chúng giáo dục tư tưởng tiến công. Ta chú ý củng cố tổ chức kiểm tra, tăng cường cho cơ sở. Tổ chức và hoạt động của bộ máy Đảng, chính quyền, đoàn thể được quan tâm củng cố và có bước tiến bộ mới.

Như vậy, trong giai đoạn hoạt động của Ban Kiểm tra Trung ương cục miền Nam  (1969 -1975), có tổng số 12 cán bộ.

Sau 30/4/1975, cán bộ Ban Kiểm tra Khu ủy Khu V cùng Ban Kiểm tra Trung ương Cục miền Nam hợp nhất vào cơ quan Ủy ban Kiểm tra Trung ương.

Ban Kiểm tra Trung ương Cục miền Nam đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của mình, trong những hoàn cảnh cực kỳ khó khăn, thiếu thốn nhiều mặt, dưới sự lãnh đạo của Trung ương Cục và cấp ủy các cấp, đội ngũ cán bộ kiểm tra luôn luôn giữ vững bản lĩnh chính trị, bền bĩ hoạt động, chịu đựng gian khổ, khắc phục khó khăn, nhiều cán bộ, đảng viên Kiểm tra đã hy sinh, chiến đấu mưu trí, dũng cảm và sáng tạo làm tròn nhiệm vụ được phân công góp phần xứng đáng vào việc thực hiện nhiệm vụ chính trị và công tác xây dựng Đảng trong từng thời kỳ cách mạng, góp phần củng cố lòng tin của nhân dân đối với Đảng. Hoạt động của các Ban Kiểm tra đã bảo đảm quán triệt đường lối, chính sách của Đảng, là một trong những bộ phận có tính chất cốt lõi của sự lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương Cục đối với toàn bộ cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của Nhân dân miền Nam. Ban Kiểm tra Trung ương Cục, Ban Kiểm tra các cấp đã có những đóng góp lớn lao góp phần quan trọng vào chiến thắng giặc Mỹ và tay sai, giành lại độc lập và tự do cho Tổ quốc Việt Nam và góp phần xứng đáng vào trang sử vàng truyền thống của ngành Kiểm tra Đảng.

Với giá trị lịch sử cách mạng to lớn, ngày 18/8/2008 Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có Quyết định số 62/2008/QĐ-BVHTTDL xếp hạng Di tích lịch sử địa điểm Ban Kiểm tra Trung ương cục Miền Nam thời kỳ 1969 - 1975 là di tích cấp quốc gia.

Ban Kiểm tra Trung ương Cục miền Nam là một “tổ chức chu đáo, thường xuyên và có hệ thống kiểm tra việc thực hiện đường lối, chính sách, ngăn ngừa xảy ra sai lầm, ngăn ngừa các vụ vi phạm nguyên tắc Đảng, không kiểm tra coi như không có lãnh đạo”, dưới sự lãnh đạo đầy bản lĩnh của Trung ương Cục miền Nam, vận dụng hết sức sáng tạo vào điều kiện đấu tranh mới cực kỳ gian khổ, phức tạp. Việc giữ gìn kỷ luật trong Đảng và việc xử lý kỷ luật được quan tâm nên đã góp phần quan trọng làm cho kỷ luật của Đảng được giữ gìn, ý chí và hành động của Đảng được thống nhất. Ban Kiểm tra Trung ương Cục miền Nam từng bước trưởng thành, có nhiều tiến bộ và đạt được nhiều thành tích xuất sắc trên các mặt công tác. Do đó, Ban Kiểm tra Trung ương Cục mãi mãi là một điểm sáng trong lịch sử đấu tranh chống quân xâm lược của dân tộc ta. Trong hành trang vươn lên của thời kỳ đổi mới, lòng tự hào truyền thống cha anh và biết ơn những người đi trước cũng chính là nguồn nội lực để viết tiếp kho sử bằng vàng thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa Tổ quốc thân yêu!

(Lược trích từ Lý lịch Di tích Ban Kiểm tra Trung ương cục Miền Nam trong hồ sơ đề nghị

 công nhận Di tích Lịch sử cấp quốc gia năm 2008)

Di tích lịch sử Ban Kiểm tra Trung ương Cục miền Nam

Đồng chí Nguyễn Duy Ngọc, Ủy viên Bộ Chính trị - Bí thư Trung ương Đảng - Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương chụp ảnh lưu niệm tại Di tích lịch sử Ban Kiểm tra Trung ương Cục miền Nam ngày 19//4/2025 (thứ 5, từ phải sang)

Đồng chí Nguyễn Duy Ngọc, Ủy viên Bộ Chính trị - Bí thư Trung ương Đảng - Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương dâng hương tại Di tích lịch sử Ban Kiểm tra Trung ương Cục miền Nam ngày 19/4/2025

Đồng chí Nguyễn Duy Ngọc, Ủy viên Bộ Chính trị - Bí thư Trung ương Đảng - Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương trồng cây sao dầu lưu niệm tại Di tích lịch sử Ban Kiểm tra Trung ương Cục miền Nam ngày 19/4/2025 (thứ nhất, từ phải qua)