Vi phạm của Ban Dân tộc tỉnh Hà Giang trong thực hiện Đề án Hỗ trợ các dân tộc thiểu số rất ít người

Đề án Hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội các dân tộc thiểu số rất ít người giai đoạn 2016 - 2025 theo Quyết định 2086/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ (gọi tắt là Đề án số 2086) được thực hiện trên địa bàn tỉnh Hà Giang nhằm giúp nâng cao chất lượng cuộc sống của đồng bào dân tộc. Trong quá trình thực hiện Đề án số 2086, Chi ủy Chi bộ Ban dân tộc tỉnh Hà Giang nhiệm kỳ 2015-2020 đã buông lỏng lãnh đạo, vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc tập trung dân chủ, thiếu trách nhiệm, chỉ đạo, thiếu kiểm tra, giám sát thực hiện Đề án để nhiều cán bộ, đảng viên vi phạm các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước, UBND tỉnh về quản lý, giải ngân, thanh quyết toán nguồn vốn, quản lý, giám sát đầu tư.

Vi phạm của Chi ủy Chi bộ Ban dân tộc tỉnh Hà Giang trong Đề án số 2086

Đầu năm 2020, thông qua tiếp xúc HĐND tỉnh, các đồng chí lãnh đạo tỉnh Hà Giang nhận được thông tin phản ánh về những sai phạm ở Đề án số 2086. Chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang đã giao cho Thanh tra tỉnh tiến hành thanh tra công tác thực hiện Đề án và đã phát hiện những sai phạm của Đề án này. Trên cơ sở kết luận của Thanh tra, cuối năm 2021, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã giao UBKT Tỉnh ủy Hà Giang tiến hành kiểm tra dấu hiệu vi phạm đối với Chi ủy Chi bộ Ban dân tộc tỉnh nhiệm kỳ 2015-2020, 2020-2025 và cá nhân liên quan trong lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện Quyết định số 2086/QĐ-TTg, ngày 31/10/2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án hỗ trợ phát triển kinh tế-xã hội các dân tộc thiểu số rất ít người giai đoạn 2016-2025. Sau khi xem xét báo cáo kết quả kiểm tra, UBKT Tỉnh ủy Hà Giang nhận thấy:

Ban Dân tộc tỉnh Hà Giang có tổng 18/20 công chức, lao động hợp đồng; Chi ủy chi bộ nhiệm kỳ 2015-2020 có 3 đồng chí; nhiệm kỳ 2020-2025 có 5 đồng chí. Chi ủy Chi bộ lãnh đạo, chỉ đạo Ban Dân tộc thực hiện chức năng tham mưu giúp UBND tỉnh quản lý nhà nước về công tác dân tộc và chính sách dân tộc trên địa bàn; phối hợp với các Sở, ngành, UBND các huyện, thành phố tham mưu cho UBND tỉnh triển khai thực hiện các chương trình, dự án, chính sách đối với đồng bào dân tộc thiểu số như: Chương trình 135; Đề án số 2086; Quyết định số 1672/QĐ- TTg; Quyết định số 498/QĐ-TTg; Nguồn vốn viện trợ của Chính phủ Ai len cho các xã đặc biệt khó khăn; Chính sách đối với người có uy tín theo Quyết định số 12/2018/QĐ-TTG; Dự án “Tăng cường quan hệ đối tác vì sự phát triển công bằng toàn diện của cộng đồng các dân tộc thiểu số”... Trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai, thực hiện Đề án số 2086 đã được cấp ủy, chính quyền các cấp quan tâm; các sở, ban, ngành và UBND cấp huyện, xã kịp thời phối hợp thực hiện; các chính sách triển khai được nhân dân đồng thuận, hưởng ứng nhiệt tình. Đề án số 2086 có tác động tích cực đến công tác xóa đói giảm nghèo cho đồng bào các dân tộc thiểu số rất ít người, góp phần phát triển kinh tế-xã hội trên địa bàn tỉnh Hà Giang. Đề án được khảo sát, rà soát, xây dựng từ năm 2015 nhưng đến 2016 mới được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, một số nội dung trước đây được khảo sát, rà soát có sự thay đổi, trước khi triển khai Đề án phải rà soát lại để báo cáo cấp có thẩm quyền. Năm 2019 là năm đầu được cấp kinh phí triển khai thực hiện Đề án nhưng phải tiến hành giải ngân nguồn kinh phí của 2 năm (2018 và 2019). Đề án được thực hiện tại địa bàn 40 thôn, 25 xã thuộc 10 huyện trong tỉnh Hà Giang; một số thôn thuộc vùng sâu, vùng biên giới địa hình phức tạp, giao thông đi lại khó khăn ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện và kiểm tra, giám sát… Số lượng biên chế Ban Dân tộc tỉnh được giao còn thiếu nhiều so với định biên (18/36 biên chế), khối lượng công việc lớn, áp lực giải ngân cao. Mặt khác, Ủy ban Dân tộc và các bộ ngành Trung ương chưa có văn bản hướng dẫn nên quá trình triển khai, thực hiện còn lúng túng, phải xin ý kiến của nhiều ngành trong tỉnh, tham khảo các tỉnh có chung nội dung đề án và mất nhiều thời gian xin ý kiến thẩm định…

Tuy nhiên, trong lãnh đạo, chỉ đạo Đề án 2086; Chi ủy Chi bộ Ban dân tộc tỉnh nhiệm kỳ 2015-2020 có những khuyết điểm, vi phạm đó là: Vi phạm nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng, không chấp hành nguyên tắc tập trung dân chủ, nguyên tắc tự phê bình và phê bình dẫn đến không quán triệt, thực hiện không nghiêm túc, không đầy đủ, không đúng Quyết định số 1908/QĐ-UBND, ngày 25/9/2017 và Quyết định số 1171/QĐ- UBND, ngày 18/6/2019 của UBND tỉnh triển khai Đề án số 2086 và phân bố kinh phí sự nghiệp, biểu hiện của dân chủ hình thức, xuôi chiều thông qua việc họp, bàn, ban hành một số văn bản thực hiện Đề án không đúng chủ trương, chỉ đạo của UBND tỉnh.

Vi phạm Quy chế làm việc của Chi bộ, cụ thể: Hằng năm không thực hiện công tác kiểm tra, giám sát theo quy định của Đảng; trong đánh giá xếp loại tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên năm 2020 thiếu quyết liệt, không thực chất; không ban hành quyết định phân công nhiệm vụ cho từng đảng viên; công tác quản lý, giáo dục chính trị tư tưởng và kiểm tra, giám sát chất lượng hiệu quả chưa cao. Thiếu trách nhiệm xây dựng trong thảo luận thống nhất ban hành văn bản lãnh đạo, chỉ đạo dẫn đến ban hành một số văn bản triển khai thực hiện Đề án số 2086 có nội dung trái với quyết định của UBND tỉnh. Thiếu trách nhiệm trong lãnh đạo, thiếu chỉ đạo, kiểm tra, giám sát, đấu tranh chống những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị trong nội bộ, dẫn đến nhiều cán bộ là đảng viên trong chi bộ, cơ quan được giao nhiệm vụ triển khai Đề án 2086 vi phạm kỷ luật của của Đảng, có dấu hiệu vi phạm pháp luật (lập khống chứng từ thanh toán, rút tiền từ ngân sách Nhà nước); thực hiện không đúng kế hoạch tập huấn; không đúng nội dung hỗ trợ gia súc, phân bón, trang thiết bị nhà sinh hoạt cộng đồng, nhạc cụ dân tộc theo quy định; không đúng quy trình kiểm soát, phòng ngừa dịch bệnh theo hướng dẫn tại Điều 4,Thông tư 25/2016/TT-BNNPTNN, ngày 30/6/2016 và Phát triển nông thôn quy định về kiểm dịch động vật, sản phẩm động vật trên cạn (Thông tư số 25), để nhiều gia súc sau khi hỗ trợ cho đối tượng thụ hưởng bị chết; làm  gây thất thoát ngân sách, ảnh hưởng đến chất lượng, hiệu quả của Đề án và chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước.

Chi ủy Chi bộ Ban Dân tộc tỉnh nhiệm kỳ 2015-2020 vi phạm khoản 1, Điều 3; Khoản 1, Khoản 2, khoản 3, khoản 6, Điều 6, Quy định số 98-QĐ/TW, ngày 22/3/2004 của Ban Bí thư quy định chức năng, nhiệm vụ của Đảng bộ, chi bộ cơ sở, đến mức phải xem xét, thi hành kỷ luật. Chi ủy Chi bộ Ban dân tộc tỉnh nhiệm kỳ 2020-2025 không kịp thời xem xét xử lý kỷ luật về Đảng đối với các đảng viên có liên quan đến những vi phạm, khuyết điểm theo Kết luận số 223. Quyết định thi hành kỷ luật Chi ủy Chi bộ Ban Dân tộc tỉnh đã chỉ rõ: Vi phạm của Chi ủy Chi bộ Ban Dân tộc tỉnh Hà Giang đã gây thiệt hại lớn đến tiền vốn đầu tư của Nhà nước, chất lượng, hiệu quả Đề án số 2086; ảnh hưởng xấu đến uy tín, vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền của địa phương, của Chi bộ, cơ quan Ban Dân tộc tỉnh; gây mất niềm tin của nhân dân dân vào việc triển khai thực hiện các chính sách phát triển kinh tế- xã hội của Đảng, Nhà nước trên địa bàn tỉnh. Căn cứ vào các quy định và hướng dẫn của Trung ương thực hiện công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật của Đảng UBKT Tỉnh ủy Hà Giang đã quyết định thi hành kỷ luật Chi ủy Chi bộ Ban Dân tộc tỉnh nhiệm kỳ 2015-2020 bằng hình thức Cảnh cáo.

Vi phạm của các cá nhân có liên quan và bài học rút ra

Qua kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm và các cá nhân có liên quan, UBKT Tỉnh ủy Hà Giang đã kết luận các đảng viên có vi phạm gồm các đồng chí:

Đồng chí Hoàng Đức Tiến, nguyên Bí thư Chi bộ, nguyên Trưởng ban Dân tộc tỉnh: Với vai trò là Trưởng Ban dân tộc tỉnh chịu trách nhiệm trước UBND tỉnh về các hoạt động của Ban, chỉ đạo, điều hành chung chức năng, nhiệm vụ của các phòng; phụ trách các lĩnh vực; tài chính, tổ chức cán bộ, cải cách hành chính, thanh tra, pháp chế…; chỉ đạo triển khai các dự án, đề án do Ban dân tộc được giao chủ trì (trong đó được giao trực tiếp chỉ đạo Đề án số 2086), không kiên quyết, thiếu quyết liệt, còn nể nang, không thường xuyên kiểm tra, giám sát các nội dung của Đề án được triển khai để xảy ra các khuyết điểm như: Chưa chỉ đạo đồng chí Phó Bí thư Chi bộ tham mưu, thực hiện nhiệm vụ kiểm tra theo chương trình, kế hoạch đã đề ra; chưa làm tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho cán bộ, đảng viên trong Chi bộ. Không thường xuyên kiểm tra, giám sát các cán bộ, đảng viên trong quá trình chỉ đạo, triển khai thực hiện Đề án số 2086, để xảy ra sai phạm phải thu hồi nộp ngân sách nhà nước số tiền: 1.012.555.000 đồng. Tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Quyết định 1908 và Quyết định 1171 có nội dung hỗ trợ không có trong Đề án số 2086. Ký ban hành Kế hoạch 37/KH-BDT, ngày 14/8/2019 và Công văn số 292/BDT-KHTN, ngay 21/8/2019 hướng dẫn thực hiện đề án không đúng quyết định phê duyệt của UBND tỉnh. Ký ban hành Công văn số 407 đề nghị 40 thôn ký hợp đồng mua trang thiết bị nhà sinh hoạt cộng đồng nhưng không kiểm tra, giám sát, dẫn đến 40 thôn mua trang thiết bị không có hóa đơn, không đúng hướng dẫn; các thôn không được quyền tự lựa chọn trang thiết bị, thỏa thuận về giá, không được thỏa thuận hợp đồng trước với nhà cung ứng nhưng không kiểm tra, giám sát, không có hướng dẫn cụ thể dẫn đến 31/20 thôn mua đàn organ, mua máy phát điện không đúng nội dung đề án. Không kịp thời ban hành văn bản hướng dẫn các hộ mua gia súc, để xảy ra tình trạng nhiều hộ mua của các nhà cung ứng ngoại tỉnh, không tuân thủ theo quy trình kiểm soát, phòng ngừa dịch bệnh, không được kiểm dịch dẫn đến 42 con trâu, bò bị chết. Không chỉ đạo mua phân bón theo hình thức chào hàng cạnh tranh, để cán bộ dưới quyền tự liên hệ với các đơn vị cung ứng mua phân bón với số lượng lớn, nhưng không có hợp đồng mua bán, hóa đơn thanh toán. Với trách nhiệm là đại diện Chủ đầu tư đã để xảy ra một số khuyết điểm, sai phạm trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư, thực hiện đầu tư xây dựng, số tiền sai phạm; 340,3 triệu đồng do tính sai, tính thừa khối lượng ở một số công tác xây dựng; áp dụng sai mã định mức, áp sai đơn giá vật liệu. Với vai trò là Bí thư Chi bộ, Trưởng Ban dân tộc tỉnh nhiệm kỳ 2015-2020, đồng chí chịu trách nhiệm người đứng đầu về những khuyết điểm, vi phạm của Chi ủy Chi bộ và Cơ quan trong việc lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị. Những vi phạm của đồng chí gây thất thoát lớn nguồn vốn đầu tư của Nhà nước cho Đề án số 2086 trên địa bàn tỉnh; ảnh hưởng xấu đến uy tín của Đảng và cá nhân. UBKT Tỉnh ủy Hà Giang đã xem xét khách quan, toàn diện nội dung, nguyên nhân, tính chất, mức độ vi phạm, tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ của tổ chức đảng và các cá nhân liên quan, nhất là sự chủ động khắc phục hậu quả thu hồi nộp ngân sách số tiền sai phạm, đảm bảo tính nghiêm minh và ổn định an ninh chính trị trên địa bàn, thống nhất quyết định thi hành kỷ luật đồng chí Hoàng Đức Tiến bằng hình thức Cảnh cáo.

Đối với đồng chí Đặng Đình Nhiêu, Phó Bí thư Chi bộ, Phó Trưởng ban Dân tộc tỉnh đã thiếu trách nhiệm, không sâu sát, không thường xuyên kiểm tra, giám sát việc triển khai, thực hiện các nhiệm vụ được phân công để xảy ra khuyết điểm, vi phạm sau: Chưa kịp thời tham mưu cho Chi ủy, chi bộ thực hiện các cuộc kiểm tra, giám sát đối với đảng viên theo quy định của Đảng; không kịp thời phát hiện nội dung kế hoạch hướng dẫn của tỉnh không phù hợp với hướng dẫn thực hiện Đề án; không thường xuyên kiểm tra thực hiện tập huấn về bình đẳng giới.... UBKT Tỉnh ủy thi hành quyết định kỷ luật đồng chí Đặng Đình Nhiêu bằng hình thức Khiển trách.

Đối với đồng chí Hoàng Xuân Đẹp, Chi ủy viên, Phó Trưởng Ban Dân tộc tỉnh đã buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, thiếu quyết liệt, không sâu sát, không thường xuyên kiểm tra, giám sát các nội dung của Đề án được giao chỉ đạo để xảy ra khuyết điểm, vi phạm: Không có chính kiến khi nhận xét, đánh giá, tổ chức cơ sở đảng và đảng viên năm 2020; không thường xuyên kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện tập huấn bình đẳng giới; thiếu trách nhiệm trong kiểm tra, giám sát, không sâu sát cơ sở... UBKT Tỉnh ủy quyết định thi hành kỷ luật đồng chí bằng hình thức Cảnh cáo.

Đồng chí Dương Văn Thành, Phó Trưởng ban Dân tộc tỉnh có khuyết điểm, vi phạm nhưng chưa đến mức thi hành kỷ luật, UBKT Tỉnh ủy yêu cầu kiểm điểm sâu sắc, nghiêm túc rút kinh nghiệm.

Các cán bộ, đảng viên thuộc diện Đảng ủy Khối cơ quan Doanh nghiệp tỉnh và Chi ủy Chi bộ Ban Dân tộc tỉnh Hà Giang quản lý: UBKT Tỉnh ủy đã quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức Khai trừ ra khỏi Đảng đối với đồng chí Bế Thị Kim Hưng, Chi ủy viên, Trưởng phòng Nghiệp vụ công tác dân tộc, Ban Dân tộc tỉnh; đồng chí Đặng Đoàn Phong, đảng viên, Phó Chánh Văn phòng, Ban Dân tộc tỉnh do vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, nguyên tắc tự phê bình và phê bình trong Đảng, Quy chế làm việc của Chi bộ và Cơ quan. Thi hành kỷ luật bằng hình thức kỷ luật Cảnh cáo đối với các đồng chí: Ma Công Mạch, Phó Trưởng phòng Nghiệp vụ công tác Dân tộc;  Phạm Văn Đông, đảng viên, chuyên viên Phòng Thanh tra; Vũ Thị Bình Minh, chuyên viên phòng Chính sách dân tộc; Phạm Quang Huy, kế toán Ban Dân tộc tỉnh do thiếu trách nhiệm, vi phạm các quy định của Đảng, pháp luật Nhà nước trong tham mưu và tổ chức thực hiện các nội dung của Đề án số 2086. Thi hành kỷ luật bằng hình thức Khiển trách đối với đồng chí Trần Quốc Tuấn, Phó Chánh Thành tra (Quyền Trưởng phòng Kế hoạch tổng hợp).

UBKT Tỉnh ủy Hà Giang cũng đề nghị Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh Hà Giang chỉ đạo UBND tỉnh xem xét xử lý trách nhiệm đối với Sở Nội vụ trong việc chậm trễ tham mưu, kiểm tra, đôn đốc, thực hiện quy trình xử lý kỷ luật về mặt hành chính đối với Lãnh đạo Ban Dân tộc tỉnh dẫn đến quá thời hiệu xử lý. Tiến hành kiểm tra dấu hiệu vi phạm đối với cán bộ, đảng viên sinh hoạt tại Đảng ủy Sở Tài chính trực tiếp liên quan đến việc thẩm tra, thẩm định quyết toán nguồn kinh phí của Ban Dân tộc trong việc thực hiện Đề án số 2086 không đúng theo quy định của pháp luật và chỉ đạo của UBND tỉnh.

Đồng thời, lãnh đạo Chi bộ Ban Dân tộc ban hành quy chế làm việc của cơ quan, phân công nhiệm vụ cho các đồng chí lãnh đạo ban và các phòng chuyên môn; ban hành một số thông báo kết luận để lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị trong đó có nội dung chỉ đạo triển khai, thực hiện và khắc phục các sai phạm liên quan đến Đề án số 2086.

Chủ trương thực hiện Đề án Hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội các dân tộc thiểu số rất ít người giai đoạn 2016 - 2025 theo Quyết định 2086/QĐ-TTg của Thủ tướng  được thực hiện trên địa bàn tỉnh Hà Giang là một chủ trương đúng và nhiều ý nghĩa, đã góp phần bảo đảm đời sống vật chất, tinh thần, nâng cao chất lượng cuộc sống của đồng bào dân tộc nơi đây. Nhưng với chức năng, nhiệm vụ được giao, Ban Dân tộc tỉnh  Hà Giang đã chưa làm hết trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, quản lý, vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc tập trung dân chủ, thiếu trách nhiệm, chỉ đạo, thiếu kiểm tra, giám sát thực hiện Đề án để nhiều cán bộ, đảng viên vi phạm các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước, về quản lý, giải ngân, thanh quyết toán nguồn vốn, quản lý, giám sát đầu tư. Qua kiểm tra dấu hiệu vi phạm đối với Chi ủy Chi bộ và các cá nhân liên quan ở Ban Dân tộc tỉnh Hà Giang có thể rút ra một số bài học kinh nghiệm:

Một là, về công tác lãnh đạo, chỉ đạo: Các cấp ủy, tổ chức đảng, các cơ quan, đơn vị, địa phương chú trọng và quyết liệt, sâu sát hơn nữa trong lãnh đạo, chỉ đạo, thực hiện công tác quản lý nhà nước về đầu tư, tài chính thuộc thẩm quyền; nhiều cấp ủy chủ động rà soát, sửa đổi, bổ sung quy chế làm việc đảm bảo việc phân công, giao nhiệm vụ, xác định thẩm quyền, trách nhiệm của cấp ủy, cấp ủy viên, người đứng đầu, cấp phó và cán bộ, đảng viên rõ ràng, cụ thể hơn. Quan tâm, chú trọng hơn, thực hiện tốt hơn cơ chế đảng lãnh đạo, chính quyền quản lý, điều hành. Thực hiện thường xuyên và chặt chẽ hơn giữa công tác lãnh đạo, chỉ đạo với kiểm tra, giám sát của Đảng...

Hai là, đối với cán bộ, đảng viên: Cần nâng cao ý thức, trách nhiệm trong tự học tập, nghiên cứu, nắm vững các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước; vai trò tham mưu, trách nhiệm trong thực thi công vụ, thực hiện nhiệm vụ tùy tiện trong xử lý, giải quyết công việc…

Ba là, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật trong Đảng. Để khắc phục tình trạng buông lỏng công tác kiểm tra, giám sát của Đảng, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hà Giang đã ban hành Nghị quyết chuyên đề về tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng về công tác kiểm tra, giám sát và Đề án về đảm bảo cơ sở vật chất cho công tác kiểm tra, giám sát./.

Phương Thúy