Kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh Quảng Ninh nhiệm kỳ 2016 – 2021

Thực hiện nhiệm vụ của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực giao, cuối năm 2022, UBKT Trung ương đã tiến hành kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với Ban cán sự đảng UBND tỉnh Quảng Ninh nhiệm kỳ 2016-2021 trong việc ban hành và thực hiện Quy chế làm việc; việc lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác quản lý, sử dụng đất và ngân sách nhà nước thực hiện một số dự án/gói thầu do Công ty Cổ phần Tiến bộ Quốc tế (AIC) và “hệ sinh thái” AIC, Công ty Cổ phần Tập đoàn FLC thực hiện trên địa bàn tỉnh.

Qua kiểm tra, UBKT Trung ương đã chỉ rõ những vi phạm, khuyết điểm nghiêm trọng của Ban cán sự đảng UBND tỉnh Quảng Ninh nhiệm kỳ 2016-2021, như sau: Vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, quy định của Đảng, quy chế làm việc; ban hành Quy chế làm việc không đúng thẩm quyền, một số nội dung trái quy định, không họp bàn, thảo luận, xin ý kiến Ban Thường vụ, Thường trực Tỉnh ủy, HĐND tỉnh để quyết định thực hiện nhiều dự án, vi phạm Quy định số 231-QĐ/TW, Quy chế làm việc của Tỉnh ủy, của Ban cán sự đảng UBND tỉnh, vi phạm Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015; không chỉ đạo UBND tỉnh thảo luận tập thể quyết định thực hiện dự án.

Ban cán sự đảng UBND tỉnh đã thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, thiếu lãnh đạo công tác kiểm tra, để UBND tỉnh và các tổ chức, cá nhân vi phạm nghiêm trọng quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong quá trình tổ chức thực hiện các dự án:

* Đối với các dự án/gói thầu do Công ty AIC và các công ty trong “hệ sinh thái” AIC thực hiện: Ban cán sự đảng UBND tỉnh không chỉ đạo UBND tỉnh trình HĐND tỉnh phê duyệt chủ trương thực hiện, vi phạm Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015, Luật Đầu tư công năm 2014, Nghị định số 102/2009/NĐ-CP của Chính phủ; xác định tổng mức đầu tư không có thẩm định của đơn vị đầu mối, vi phạm Thông tư số 06/2011/TT-BTTTT của Bộ Thông tin và Truyền thông; không có hồ sơ thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn của dự án, không có báo cáo thẩm định nguồn vốn, khả năng cân đối vốn, vi phạm Luật Đầu tư công năm 2014, Nghị định số 136/2015/NĐ-CP; không tổ chức kiểm tra, đánh giá dự án trước khi điều chỉnh, vi phạm Luật Đầu tư công năm 2014; điều chỉnh dự án vì lý do chủ quan, không thuộc trường hợp được điều chỉnh, vi phạm Luật Xây dựng năm 2003; điều chỉnh dự án không có thẩm định của cơ quan chuyên môn, vi phạm Nghị định số 102/2009/NĐ-CP; thẩm định giá của Sở Tài chính không đúng trình tự, thủ tục, không kèm theo báo cáo thẩm định; sử dụng kết quả thẩm định của công ty tư vấn khi chứng thư thẩm định không kèm theo báo cáo thẩm định, thẩm định không đúng phương pháp, vi phạm Nghị định số 89/2013/NĐ-CP, Thông tư số 28/2015/TT-BTC của Bộ Tài chính; tổ chức đấu thầu không đúng quy định, lựa chọn nhà thầu không đủ năng lực, kinh nghiệm, không làm rõ hồ sơ dự thầu của các đơn vị dự thầu,… đã vi phạm Luật Đấu thầu năm 2014, Nghị định số 63/2014/NĐ-CP; điều chỉnh hợp đồng sai quy định, vi phạm Luật Đấu thầu năm 2013, Nghị định số 37/2015/NĐ-CP; thẩm định, phê duyệt thiết kế, dự toán dự án không đúng thẩm quyền, vi phạm Nghị định số 136/2015/NĐ-CP của Chính phủ,...

*Đối với các dự án liên quan đến Công ty FLC, Ban cán sự đảng UBND tỉnh đã để xảy ra các vi phạm, điển hình như:

Vi phạm Luật Tổ chức chính quyền địa phương: Chuyển đổi quy hoạch 3 loại rừng, đưa đất rừng sản xuất sang đất kinh doanh phi nông nghiệp không báo cáo, thông qua HĐND tỉnh; chấp thuận chủ trương dự án không thông qua HĐND tỉnh; không trình HĐND tỉnh thông qua danh mục dự án cần thu hồi đất trước khi phê duyệt kế hoạch sử dụng đất cấp huyện.

Vi phạm các quy định của pháp luật về đầu tư, đấu thầu: Lựa chọn nhà đầu tư khi chưa có chủ trương đầu tư được cấp có thẩm quyền chấp thuận; điều chỉnh chủ trương đầu tư theo đề xuất của doanh nghiệp, làm thay đổi mục tiêu của dự án; cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư không đúng với mục tiêu của dự án; báo cáo đề xuất đầu tư không bảo đảm các điều kiện, tiêu chí theo quy định của Thủ tướng Chính phủ; tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư khi sử dụng đất sạch (đã được giải phóng mặt bằng), phê duyệt danh mục dự án có sử dụng đất vốn ngoài ngân sách khi chưa có Kế hoạch sử dụng đất hàng năm.

Vi phạm các quy định của pháp luật về quy hoạch: Trong công tác quy hoạch đều có vi phạm ở hầu hết các dự án; quy hoạch chi tiết không phù hợp quy hoạch phân khu và quy hoạch chung; có dự án không xây dựng quy hoạch phân khu, xây dựng quy hoạch chi tiết không bảo đảm Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia; không xác định rõ diện tích đất để xây dựng nhà ở xã hội; tùy tiện điều chỉnh quy hoạch chi tiết làm thay đổi cơ cấu sử dụng đất theo hướng có lợi cho nhà đầu tư.

Vi phạm các quy định của pháp luật về bảo vệ và phát triển rừng trong việc thu hồi, bồi thường trữ lượng rừng; chuyển đổi đất rừng, không bảo đảm trình tự thủ tục.

Vi phạm các quy định của pháp luật về đất đai trong việc thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng không thực hiện theo trình tự thủ tục, không có phương án bồi thường giải phóng mặt bằng được duyệt; chuyển mục đích sử dụng đất ở; cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở; giao đất, cho thuê đất ở không đúng; vi phạm trong xác định giá đất và nghĩa vụ tài chính.

Vi phạm các quy định của pháp luật về nhà ở: Không tổ chức lập, phê duyệt kế hoạch phát triển nhà hàng năm; việc phê duyệt chủ trương không xác định diện tích đất để xây dựng nhà ở xã hội; phê duyệt chủ trương đầu tư không xin ý kiến của HĐND tỉnh, phê duyệt kết quả lựa chọn nhà đầu tư khi chưa có quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư; cố ý chia nhỏ dự án để phê duyệt vượt thẩm quyền.

Vi phạm các quy định của pháp luật về xây dựng trong cấp phép xây dựng; quản lý đầu tư, xây dựng; thông báo đủ điều kiện để bán nhà khi không đủ điều kiện, tạo điều kiện cho nhà đầu tư huy động vốn trái quy định; vi phạm quy định về tiến độ thực hiện dự án.

Vi phạm các quy định của pháp luật về khoáng sản: Không xác định rõ nguồn vật liệu san lấp, không xác định nguồn nước tưới phục vụ dự án.

Như vậy, Ban cán sự đảng UBND tỉnh Quảng Ninh nhiệm kỳ 2016-2021 đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, quy định của Đảng, quy chế làm việc, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, thiếu lãnh đạo công tác kiểm tra, để xảy ra nhiều vi phạm, khuyết điểm trong quá trình tổ chức thực hiện các dự án/gói thầu liên quan đến Công ty AIC, Hệ sinh thái AIC và FLC; để AIC sử dụng “hệ sinh thái” tham gia vào các gói thầu/dự án với giá trị rất lớn với những vi phạm nghiêm trọng, giống nhau ở hầu hết các gói thầu/dự án mà AIC và “hệ sinh thái” thực hiện. Vi phạm của Ban cán sự đảng UBND tỉnh Quảng Ninh gây hậu quả rất nghiêm trọng, nguy cơ thiệt hại lớn ngân sách nhà nước, nhiều tổ chức đảng, cán bộ lãnh đạo chủ chốt của tỉnh bị xem xét xử lý kỷ luật gây dư luận bức xúc trong xã hội, ảnh hưởng tiêu cực lớn về kinh tế, an ninh, trật tự, để lại hậu quả khó khắc phục.

Qua kết quả thẩm tra, xác minh cụ thể và phân tích chặt chẽ, động viên, thuyết phục của Đoàn kiểm tra, các tổ chức đảng và đảng viên có liên quan đã nhận thức đầy đủ, đúng trách nhiệm và xác định được vi phạm, khuyết điểm. Tại Hội nghị thông báo kết quả thẩm tra, xác minh, các tổ chức đảng và đảng viên liên quan đã kiểm điểm và tự nhận các hình thức kỷ luật. Theo quy trình kiểm tra tổ chức đảng, đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm, và theo đề nghị của Đoàn kiểm tra, UBKT Trung ương đã thực hiện quy trình xem xét, đề nghị thi hành kỷ luật đồng thời với quy trình kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm (quy trình kép). Theo đó, UBKT Trung ương đã xem xét, thi hành kỷ luật 03 tổ chức đảng và 11 đảng viên theo thẩm quyền, đề nghị Bộ Chính trị kỷ luật 01 tổ chức đảng, Ban Bí thư kỷ luật 07 đảng viên và giao Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ninh ban hành quyết định thi hành kỷ luật đối với 14 tổ chức đảng và 10 đảng viên. Cũng từ kết quả kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm, UBKT Trung ương đã kiến nghị sửa đổi, bổ sung để hoàn thiện kịp thời những quy định, cơ chế, chính sách bất cập, chồng chéo, không còn phù hợp.

Những vi phạm, khuyết điểm nêu trên của Ban cán sự đảng UBND tỉnh Quảng Ninh và của một số tổ chức đảng, cán bộ chủ chốt của tỉnh là do thiếu kiểm tra, giám sát trong nội bộ; thực hiện chưa nghiêm Quy chế làm việc, nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng; thiếu trách nhiệm, buông lỏng công tác lãnh đạo, chỉ đạo; vi phạm các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước, vi phạm quy định những điều đảng viên không được làm. Vì vậy, để chủ động phòng ngừa các vi phạm đối với tổ chức đảng, đảng viên cần chú ý thực hiện một số nội dung sau:

Thứ nhất, thường xuyên tự kiểm tra việc xây dựng, thực hiện Quy chế làm việc; rà soát để kịp thời sửa đổi, bổ sung Quy chế làm việc cho phù hợp với thực tiễn; việc xây dựng Quy chế làm việc phải đúng quy định, rõ nhiệm vụ, quyền hạn của tổ chức, cá nhân và nguyên tắc, chế độ làm việc; đồng thời, phải thực hiện nghiêm Quy chế làm việc và nguyên tắc tập trung dân chủ trong quá trình triển khai, thực hiện các nhiệm vụ chính trị của địa phương, đơn vị.

Thứ hai, tăng cường chỉ đạo công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra những lĩnh vực, địa bàn, vị trí công tác trong các lĩnh vực, đặc biệt là những lĩnh vực nhạy cảm, dễ xảy ra vi phạm, tham nhũng, tiêu cực, được dư luận xã hội quan tâm như: Đất đai, tài chính, đấu thầu, quy hoạch, đầu tư, xây dựng, dự án BOT, ngân hàng, thuế, công tác cán bộ… nhằm phòng ngừa, ngăn chặn, sửa chữa, khắc phục những vi phạm, khuyết điểm trong quá trình triển khai, thực hiện các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Đồng thời xử lý hoặc kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý nghiêm minh, kịp thời các tổ chức, cá nhân để xảy ra các vi phạm theo đúng quy định với phương châm “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”.

Thứ ba, thực hiện nghiêm chế độ tự phê bình, phê bình, khắc phục tình trạng nể nang, né tránh, ngại va chạm. Cán bộ, đảng viên, nhất là đội ngũ cán bộ chủ chốt, người đứng đầu phải nêu cao vai trò tiền phong gương mẫu, nói và làm đúng đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước, thực sự là tấm gương cho quần chúng noi theo. Kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong một bộ phận cán bộ, đảng viên.

Trước sự tác động từ mặt trái của nền kinh tế thị trường hiện nay đối với đội ngũ cán bộ, đảng viên, cần làm tốt công tác cán bộ, lựa chọn bố trí, sử dụng đúng cán bộ, nhất là người đứng đầu, có đức, có tài, có bản lĩnh, tâm huyết, chỉ đạo, tham mưu 4 đúng: Đúng thời gian, đúng quy trình, đúng quy định và đúng thủ tục trong triển khai, thực hiện nhiệm vụ.

Thứ tư, hoàn thiện cơ chế kiểm tra, giám sát để tăng cường kiểm soát chặt chẽ trách nhiệm của người có chức vụ, quyền hạn trong việc thực thi quyền lực; quy định rõ trách nhiệm của người đứng đầu trong kiểm tra, phát hiện, xử lý tham nhũng, tiêu cực; bảo vệ người tích cực đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Việc kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với Ban cán sự đảng UBND tỉnh Quảng Ninh nhiệm kỳ 2016-2021 đã được UBKT Trung ương chỉ đạo quyết liệt, làm rõ những vi phạm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát và tổ chức thực hiện các dự án, gói thầu liên quan đến Công ty FLC, Công ty AIC và “hệ sinh thái” AIC, cho thấy sự nghiêm minh trong giữ gìn kỷ luật, kỷ cương của Đảng. Cũng từ kết quả của cuộc kiểm tra, có thể rút ra một số kinh nghiệm bước đầu hết sức cần thiết trong công tác kiểm tra của Đoàn kiểm tra, cụ thể là:

Một là, Đoàn kiểm tra thường xuyên bám sát chỉ đạo của Thường trực UBKT Trung ương, luôn giữ gìn, thực hiện nghiêm nguyên tắc, quy định của đoàn kiểm tra, bảo đảm bảo mật thông tin trong quá trình kiểm tra. Các thành viên trong đoàn luôn đoàn kết, tương trợ lẫn nhau, thể hiện trách nhiệm cao trong nghiên cứu, thẩm tra, xác minh và trao đổi thống nhất; nắm vững các nguyên tắc, thu thập đầy đủ tài liệu, đối chiếu với các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về những nội dung kiểm tra. Công tác thẩm tra, xác minh cần đạt yêu cầu chính xác, chắc chắn, thuyết phục có căn cứ. Trong quá trình thẩm tra, xác minh, việc xác định giá đất, giá các trang thiết bị, việc chấp hành quy định của pháp luật về quản lý sử dụng đất đai, đầu tư công, quản lý sử dụng ngân sách nhà nước luôn được đối chiếu, so sánh, áp dụng đúng và đầy đủ các quy định của pháp luật. Việc xác định vi phạm, khuyết điểm, xác định nguy cơ thiệt hại ngân sách nhà nước được chỉ ra khách quan, khoa học, thuyết phục, minh bạch cả những vi phạm, khuyết điểm và hướng xử lý, được các tổ chức và cá nhân thừa nhận. Đồng thời luôn tạo điều kiện khuyến khích việc khắc phục các vi phạm, khuyết điểm theo đúng các quy định của pháp luật.

Hai là, việc kết hợp chặt chẽ giữa công tác tư tưởng và công tác đấu tranh đề cao tính phê bình và tự phê bình, dân chủ được thực hiện đồng thời trong quá trình kiểm tra và trao đổi kết quả thẩm tra, xác minh đã tạo hiệu quả tốt để các tổ chức đảng và đảng viên trong diện xem xét xử lý kỷ luật đều tự giác nhận vi phạm, khuyết điểm, tự nhận hình thức kỷ luật; làm tiền đề để Đoàn kiểm tra báo cáo UBKT Trung ương thực hiện quy trình xem xét, đề nghị thi hành kỷ luật đồng thời với quy trình kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm theo đúng quy định.

Ba là, việc xem xét thực hiện quy trình đề nghị xử lý kỷ luật được chuẩn bị chu đáo, kỹ lưỡng trên cơ sở các tổ chức đảng và đảng viên thừa nhận vi phạm, khuyết điểm; gợi ý kiểm điểm chính xác, sâu sát, thẳng thắn, xác định trách nhiệm rõ ràng là một trong những yếu tố, định hướng quan trọng để các tổ chức đảng và đảng viên có vi phạm, khuyết điểm, tự giác nhận thức được đầy đủ trách nhiệm của mình và xác định đến mức xem xét, xử lý kỷ luật.

Trong thực hiện quy trình đề nghị thi hành kỷ luật đảng, Đoàn kiểm tra giữ vững nguyên tắc, nghiêm minh, công khai, dân chủ, khách quan, phát huy tinh thần tự giác. Hầu hết các tổ chức đảng và đảng viên đều nghiêm túc và tự giác kiểm điểm về những vi phạm, khuyết điểm do vậy tất cả các tổ chức đảng, đảng viên đều được hưởng tình tiết giảm nhẹ theo đúng quy định của Đảng. Sau khi có thông báo kết luận của UBKT Trung ương, các tổ chức đảng và đảng viên đã nghiêm túc chấp hành. UBKT Trung ương đã thi hành kỷ luật và đề nghị Bộ Chính trị, Ban Bí thư thi hành kỷ luật các tổ chức đảng và đảng viên vi phạm theo thẩm quyền, bảo đảm nghiêm minh, có tính giáo dục cao nhưng rất nhân văn, thấu tình đạt lý. Cũng từ kết quả cuộc kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm, việc kỷ luật hành chính tiếp tục được các cấp, ngành thực hiện tương xứng và đồng bộ với hình thức xử lý kỷ luật về Đảng.

Qua kiểm tra, nhận thức của nhiều tổ chức đảng, đảng viên được nâng lên, trong đó nhiều tổ chức đảng, đảng viên được kiểm tra, giám sát đã rất cầu thị, nghiêm túc nhìn nhận vi phạm, khuyết điểm, chủ động khắc phục kịp thời hậu quả gây ra. Đây cũng là mục tiêu chính của công tác kiểm tra, giám sát, là chỉ đạo, mong muốn của đồng chí Tổng Bí thư. UBKT Trung ương đã quyết liệt trong thực hiện các Kết luận của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; trong đó, tập trung kiểm tra, xử lý kịp thời, nghiêm minh các tổ chức đảng, đảng viên có vi phạm trong các vụ việc, vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo (các vụ việc liên quan đến vi phạm của Tập đoàn FLC, Công ty AIC, Tập đoàn Vạn Thịnh Phát,...), góp phần ổn định tình hình chính trị, làm lành mạnh môi trường phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao năng lực lãnh đạo, trách nhiệm của các tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên trong quản lý, điều hành theo chức trách, nhiệm vụ được giao./.

Minh Ngọc - Thu Huyền^*

^* Vụ Địa bàn II, Cơ quan UBKT Trung ương