Khi quyền lực bị tha hóa

Vụ việc sai phạm tại các dự án đấu thầu mua sắm trang thiết bị y tế tại Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai do Công ty Cổ phần Tiến bộ quốc tế AIC (Công ty AIC) thực hiện đã để lại bài học đau xót về việc người có chức quyền suythoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, để quyền lực bị tha hóa, bị ma lực của những đồng tiền bất minh từ doanh nghiệp chi phối. Với nhiều thủ đoạn móc nối tinh vi, mạnh tay chi tiền Công ty AIC đã vô hiệu hóa một số lãnh đạo đứng đầu của một tỉnh, thông qua đó lũng đoạn các cán bộ chủ chốt, các sở, ngành chức năng của tỉnh để cấu kết thực hiện cho được lợi ích của doanh nghiệp, hình thành nhóm lợi ích giữa doanh nghiệp và quan chức cùng cấu kết bòn rút tiền của ngân sách nhà nước, gây tổn hại nghiêm trọng đến uy tín của tổ chức đảng và chính quyền địa phương, làm giảm sút lòng tin của nhân dân…

Trước những vi phạm pháp luật có tính hệ thống, kéo dài, gây hậu quả rất nghiêm trọng liên quan đến các dự án đầu thầu, xây dựng, mua sắm trang thiết bị y tế do Công ty Cổ phần Tiến bộ quốc tế AIC (Công ty AIC) trúng thầu triển khai thực hiện trên cả nước, Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, đã quyết liệt chỉ đạo các cơ quan chức năng vào cuộc khẩn trương điều tra, kiểm tra, thanh tra,… kết luận rõ các vụ việc, xử lý kỷ luật nghiêm minh các tập thể và cá  nhân có vi phạm liên quan.Qua công tác nắm tính hình địa bàn, dư luận xã hội và thông tin từ các cơ quan chức năng cung cấp, UBKT Trung ương đã tiến hành kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với Ban cán sự đảng Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai nhiệm kỳ 2016 - 2021 trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện một số dự án đầu tư khu dân cư, khu đô thị du lịch và dự án đấu thầu, xây dựng, mua sắm trang thiết bị y tế tại Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai trong giai đoạn từ 2016 đến 31/5/2021. Kết quả kiểm tra cho thấy:

Liên quan đến 3 dư án đầu tư Khu dân cư Phú Thịnh - Long Tân, Khu đô thị du lịch Sơn Tiên, Khu đô thị du lịch sinh thái Đại Phước, Ban cán sự đảng UBND tỉnh Đồng Nai nhiệm kỳ 2016-2021 có nhiều vi phạm pháp luật (vi phạm Luật Đất đai, Luật Đầu tư, Luật Quy hoạch đô thị, Luật Doanh nghiệp,…) gây hậu quả nghiêm trọng, khó khắc phục, nguy cơ thất thoát rất lớn ngân sách, gây bức xúc trong xã hội, làm giảm sút uy tín của tổ chức đảng và chính quyến địa phương (vi phạm cụ thể của các tập thể và cá nhân có liên quan đến 3 dự án này sẽ được nêu rõ trong bài viết sau).

Với các vụ việc liên quan đến các dự án đấu thầu, xây dựng, mua sắm trang thiết bị y tế tại Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai, nhiều tổ chức đảng và đảng viên đã vi phạm pháp luật rất nghiêm trọng, cụ thể là:

Ban Thường vụ Tỉnh ủy nhiệm kỳ 2010 - 2015 đã thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, thiếu kiểm tra, giám sát để Ban cán sự đảng UBND tỉnh, một số tổ chức đảng, đảng viên có vi phạm, khuyết điểm: (1). Không báo cáo Ban Thường vụ Tỉnh ủy chủ trương đầu tư, thống nhất tỷ lệ góp vốn thành lập Công ty Cổ phần Bệnh viện đa khoa Đồng Nai, vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, Quy chế làm việc của Tỉnh ủy; (2). Ban cán sự đảng UBND tỉnh, một số đảng ủy sở, ngành, cán bộ, đảng viên vi phạm quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước gây hậu quả rất nghiêm trọng trong việc thực hiện dự án Bệnh viện đa khoa Đồng Nai. Trong đó, Bí thư Tỉnh ủy, Phó Bí thư Tỉnh ủy - Bí thư Ban cán sự đảng - Chủ tịch UBND tỉnh, lãnh đạo một số sở, ngành suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống; vi phạm quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, nhận hối lộ, can thiệp, tác động, tạo điều kiện cho Công ty Cổ phần Tiến bộ quốc tế AIC được trúng 16 gói thầu trang thiết bị y tế với tổng số tiền 666 tỷ đồng, gây thất thoát ngân sách nhà nước hơn 152 tỷ đồng, để nhiều cán bộ, đảng viên bị xử lý hình sự.

Ban cán sự đảng UBND tỉnh Đồng Nai nhiệm kỳ 2011-2016 vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc; thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo để UBND tỉnh có các vi phạm, khuyết điểm: (1). Chấp thuận chủ trương đầu tư thống nhất tỷ lệ góp vốn thành lập Công ty Cổ phần Bệnh viện đa khoa Đồng Nai để thực hiện giai đoạn 2 nhưng không báo cáo Ban cán sự đảng UBND để trình Ban Thường vụ Tỉnh ủy cho ý kiến trước khi thực hiện, vi phạm Quy chế làm việc của Ban cán sự đảng UBND tỉnh; vi phạm Luật Quản lý, sử dụng tải sản Nhà nước năm 2008 và Nghị định số 52/NĐ-CP/2009 của  Chính phủ; (2). Điều chỉnh quy mô, tổng mức đầu tư Dự án Bệnh viện đa khoa Đồng Nai 04 lần (giai đoạn 2013 - 2016 nhưng không tổ chức thẩm định những hạng mục thay đổi, vi phạm Nghị định số 12/2009/NĐ-CP của Chính phủ; không lấy ý kiến của Bộ quản lý chuyên ngành (Bộ Y tế, Xây dựng,…) để làm cơ sở thẩm định trình người quyết định đầu tư, vi phạm Nghị định số 12/2009/NĐ-CP của Chính phủ; phê duyệt kế hoạch đấu thầu và điều chỉnh kế hoạch đấu thầu 18 lần đối với 123 gói thầu, thực hiện trong thời gian dài (7 năm), vi phạm Luật Đầu tư năm 2005; (3). Buông lỏng chỉ đạo, quản lý, thiếu kiểm tra để Bệnh viện đa khoa Đồng Nai thông đồng với Công ty AIC và đơn vị tư vấn thẩm định giá nâng khống giá gói thầu mua sắm trang thiết bị, gây thất thoát hơn 152 tỷ đồng vốn nhà nước; để người đứng đầu và nhiều cán bộ vi phạm pháp luật, bị xử lý hình sự.

Đối với một số đảng viên có liên quan: (1). Trần Đình Thành, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Bí thư Tỉnh ủy, nguyên Chủ tịch HĐND tỉnh Đồng Nai: Chịu trách nhiệm người đứng đầu về những vi phạm, khuyết điểm của Ban  Thường vụ Tỉnh ủy các nhiệm kỳ 2000 - 2005, 2005 - 2010 và nhiệm kỳ 2010 - 2015; trực tiếp can thiệp, tác động lãnh đạo UBND tỉnh và các sở, ngành tỉnh Đồng Nai, tạo điều kiện cho Công ty AIC được trúng 16 gói thầu mua sắm trang thiết bị y tế trái quy định của pháp luật, thu lợi số tiền đặc biệt lớn, gây thất thoát lớn ngân sách Nhà nước; đã nhận hối lộ từ Công tu AIC với tổng số tiền 14,5 tỷ đồng. (2). Đinh Quốc Thái, nguyên Phó Bí thư Tỉnh ủy, nguyên Bí thư BCSĐ, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai: Chịu trách nhiệm chính, trách nhiệm người đứng đầu về những vi phạm, khuyết điểm của Ban cán sự đảng UBND tỉnh các nhiệm kỳ 2011- 2016, 2016-2021; cùng chịu trách nhiệm về những vi phạm, khuyết điểm của Ban Thường vụ Tỉnh ủy các nhiệm ký 2010-2015, 2015 - 2020; chịu trách nhiệm trực tiếp, trách nhiệm cá nhân trong việc ký Quyết định phê duyệt dự án, điều chỉnh tổng mức đầu tư bổ sung phần thiết bị y tế Bệnh viện đa khoa Đồng Nai từ 1.080 tỷ đổng lên 1.904 tỷ đồng trong vòng 03 ngày từ khi chủ đầu tư đề nghị nhưng không tổ chức thẩm định các hạng mục và giá trị thay đổi, vi phạm Nghị định 12/2009 của Chính phủ, tạo điều kiện cho Công ty AIC tham gia và trúng 16 gói thầu thiết bị y tế (từ năm 2013 đến năm 2016); nhận hối lộ từ Công ty AIC với tổng số tiền 14,5 tỷ đồng; ký công văn và quyết định chỉ định thầu tư vấn lập dự án, thiết kế dự án Bệnh viện đa khoa Đồng Nai, vi phạm Luật Đấu thầu năm 2005…

Như vậy, hai nguyên cán bộ lãnh đạo đầu tỉnh, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Trần Đình Thành và nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Đinh Quốc Thái đã suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống; tiêu cực, nhận hối lộ; vi phạm quy định của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, quy định về những điều đảng viên không được làm và trách nhiệm nêu gương, gây hậu quả rất nghiêm trọng, khó khắc phục, làm thất thoát lớn ngân sách Nhà nước, ảnh hưởng đến uy tín của Đảng bộ, chính quyền địa phương, mất uy tín cá nhân, để nhiều cán bộ dưới quyền vi phạm pháp luật phải xử lý hình sự.

Vi phạm của nguyên lãnh đạo Tỉnh ủy, Ban cán sự đảng UBND tỉnh Đồng Nai liên quan đến vụ việc Bệnh viện đa khoa Đồng Nai có nguyên nhân trực tiếp, sâu xa từ Công ty AIC, trong đó Chủ tịch Công ty AIC Nguyễn Thị Thanh Nhàn là tổng đạo diễn, điều khiển, dắt dây. Công ty AIC không đủ năng lực nhưng để trúng các gói thầu tại dự án Bệnh viện đa khoa Đồng Nai, nhưng Nguyễn Thị Thanh Nhàn, Chủ tịch HĐQT Công ty AIC, đã mạnh tay chi tiền thiết lập mối quan hệ lợi ích nhóm đặc biệt với lãnh đạo địa phương và chỉ đạo cộng sự dưới quyền dùng nhiều thủ đoạn gian lận để tham gia đấu thầu và trúng 16 gói thầu tại dự án, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 152 tỉ đồng. Trong đó, Chủ tịch Công ty AIC Nguyễn Thị Thanh Nhàn đã chi gần 45 tỷ đồng để lót tay, hối lộ cho 03 lãnh đạo đầu tỉnh, đầu ngành chức năng là những người có vị trí quan trọng quyết định thực hiện dự án (gồm cựu Bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai Trần Đình Thành, cựu Chủ tịch tỉnh Đồng Nai Đinh Quốc Thái và cựu Giám đốc Sở Y tế, cựu Giám đốc Bệnh viện đa khoa Đồng Nai Phan Huy Anh Vũ). Cũng chính  những “viên đạn bạc” từ Công ty AIC đã tác động tiêu cực đến việc thi hành công vụ, thực hiện chức trách được giao của cán bộ một số cơ quan công quyền của địa phương. Liên quan đến vụ việc, còn có 32 cán bộ lãnh đạo cấp tỉnh, sở, ngành của tỉnh Đồng Nai đã giúp hợp lý hóa các thủ tục, hồ sơ theo sự chỉ đạo không đúng pháp luật của 3 quan đầu tỉnh để giúp cho Công ty AIC thực hiện 16 gói thầu tại dự án, gây thiệt hại lớn cho ngân sách Nhà nước. Những vi phạm đó đã bị xử lý nghiêm minh về kỷ luật Đảng và chính quyền. Những người có trách nhiệm liên quan đến các vi phạm trên đã, đang và sẽ tiếp tục bị xử lý kỷ luật đảng nghiêm minh; đồng thời, bị truy tố trước pháp luật vì: Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ; Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng và thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.

Những vi phạm, khuyết điểm trên của lãnh đạo Tỉnh ủy, Ban cán sự đảng UBND tỉnh Đồng Nai có nhiều nguyên nhân, nhưng nguyên nhân chủ yếu là: Do có quyền lực, nên người được trao quyền lực dễ bị tha hóa bởi tự coi mình trở thành “hiện thân” của quyền lực, đặt mình lên trên các nguyên tắc tổ chức của Đảng. Một số cán bộ lãnh đạo bị xói mòn tư tưởng, xa rời lập trường chính trị, xa rời quan điểm, đường lối lãnh đạo của Đảng, suy thoái về đạo đức, không có sự kiểm tra, giám sát trong nội bộ, tính chiến đấu, tính đảng kém; cán bộ đảng viên có chức, có quyền thiếu tu dưỡng, rèn luyện đạo đức. Thậm chí sử dụng quyền lực công để thực hiện mưu đồ, lợi ích tư nên ngày càng lún sâu vào tha hóa quyền lực, sử dụng quyền lực để mưu lợi cá nhân, tự biến mình thành kẻ trục lợi trong quá trình sử dụng công quyền.

Thực tế trên cho thấy, quyền lực càng cao, càng tuyệt đối thì nguy cơ tha hóa càng lớn nếu không được kiểm soát chặt chẽ. Sự tha hóa quyền lực dù lớn hay nhỏ đều gây tác hại cho xã hội và ảnh hưởng xấu đến uy tín, hiệu lực, hiệu quả lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của Nhà nước; gây bức xúc và làm suy giảm lòng tin của quần chúng nhân dân. Vì vậy, để chủ động phòng ngừa các sai phạm vì lạm dụng quyền lực, độc đoán, gia trưởng, tham nhũng, “lợi ích nhóm” đối với tổ chức đảng, đảng viên cần tập trung thực hiện những giải pháp sau:

Một là, tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức, trách nhiệm, kiên trì xây dựng văn hóa liêm chính, không tham nhũng, tiêu cực trong cán bộ, đảng viên và Nhân dân; trước hết là sự gương mẫu, quyết liệt, nói đi đôi với làm của người đứng đầu và tập thể lãnh đạo các cấp, các ngành, cơ quan, tổ chức, đơn vị, địa phương. Cán bộ, đảng viên, trước hết là cán bộ lãnh đạo, quản lý phải gương mẫu chấp hành, thực hiện nghiêm các quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước; chủ động xử lý khi có xung đột lợi ích; xây dựng và thực hiện tốt quy tắc ứng xử, đạo đức nghề nghiệp; phê phán, lên án, tích cực đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực; trọng liêm sỉ, danh dự, biết xấu hổ khi bản thân và người thân tham nhũng, tiêu cực.

Hai là, thực hiện nghiêm túc các nguyên tắc xây dựng Đảng, kịp thời nhận diện đúng về về những biểu hiện tha hóa, lạm dụng, trục lợi từ quyền lực để tham ô, tham nhũng. Đồng thời, kiên trì đấu tranh đối với sự suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống, với những biểu hiện, tính chất mức độ khác nhau, diễn ra trong đội ngũ cán bộ đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý các cấp. Kiên quyết xử lý nghiêm minh, không có vùng cấm và đưa ra khỏi Đảng đối với những cán bộ, đảng viên vi phạm pháp luật, bất kể là ai, ở vị trí công tác nào.

Ba là, cần tăng cường công tác kiểm soát quyền lực; các cấp ủy, tổ chức đảng tập trung chỉ đạo rà soát, hoàn thiện và thực hiện nghiêm cơ chế kiểm tra, giám sát, kiểm soát việc thực thi quyền lực của người có chức, có quyền, theo hướng quyền hạn đến đâu trách nhiệm đến đó; phân định rõ thẩm quyền và trách nhiệm tập thể, cá nhân trong từng công đoạn giải quyết công việc và có chế tài xử lý nghiêm những hành vi vi phạm. Phải hết sức chú trọng công tác kiểm tra, giám sát vừa là điểm xuất phát vừa là khâu trung tâm trong phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và toàn xã hội để từng bước ngăn ngừa “quan quyền”, “cường quyền”, lạm quyền, lộng quyền, quan liêu, tham ô, tham nhũng, tiêu cực,... đe dọa sự tồn vong của Đảng và chế độ.

Bốn là, phát huy vai trò của các cơ quan truyền thông là kịp thời thông tin về những biểu hiện tha hóa quyền lực, những vụ án tham ô, tham nhũng… trục lợi từ quyền lực của cán bộ, đảng viên đã và đang bị xử lý theo pháp luật để răn đe, cảnh tỉnh, ngăn ngừa và góp phần nâng cao tinh thần trách nhiệm của mỗi cán bộ, đảng viên nói chung và cán bộ, đảng viên được trao quyền lực nói riêng trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao./.

Hải Hà - Gia Huy - Châu Trưởng