Bài học kinh nghiệm qua kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với Ban cán sự đảng UBND tỉnh Quảng Nam

Vi phạm quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước, quy chế làm việc; thiếu trách nhiệm lãnh đạo công tác kiểm tra để vi phạm, gây hậu quả nghiêm trọng, thiệt hại và nguy cơ thiệt hại lớn tiền, tài sản của Nhà nước; một số cán bộ, lãnh đạo vi phạm pháp luật về phòng, chống tham nhũng, tạo dư luận xấu trong xã hội, làm ảnh hưởng, giảm uy tín của tổ chức đảng và chính quyền địa phương. Đây là bài học trả giá đắt, đau xót đối với Ban cán sự đảng UBND tỉnh Quảng Nam và nhiều tổ chức đảng, cá nhân liên quan vi phạm bị kỷ luật.

Thực hiện nhiệm vụ được Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực giao, quy định của Điều lệ Đảng và từ vụ việc nổi cộm ở địa phương; tháng 01/2023,UBKT Trung ương tiến hành kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với Ban cán sự đảng UBND tỉnh Quảng Nam nhiệm kỳ 2021-2026 trong việc tham mưu xây dựng, hành hành và thực hiện Quy chế làm việc của Ban cán sự đảng UBND tỉnh; lãnh đạo, chỉ đạo UBND tỉnh thực hiện công tác phòng, chống dịch Covid-19 và quản lý nhà nước đối với: các dự án/gói thầu có liên quan đến Công ty Cổ phần Tiến bộ Quốc tế (AIC) và các doanh nghiệp “thuộc hệ sinh thái” AIC; các dự án đầu tư có sử dụng đất từ nguồn vốn ngoài ngân sách trên địa bàn tỉnh Quảng Nam.

Qua kiểm tra, UBKT Trung ương đã kết luận, chỉ rõ những khuyết điểm,vi phạm của Ban cán sự đảng UBND tỉnh Quảng Nam nhiệm kỳ 2021-2026, như: Tham mưu xây dựng quy chế làm việc có một số nội dung vi phạm quy định, hướng dẫn của Trung ương; không cụ thể hóa một số vấn đề lớn, nhạy cảm, quan trọng về kinh tế - xã hội, ngân sách, quốc phòng - an ninh,… cần đưa ra Ban cán sự đảng thảo luận, quyết nghị tập thể trước khi báo cáo, trình Thường trực, Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh. Thiếu trách nhiệm trong thực hiện kế hoạch của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, dẫn đến thực hiện thông báo kết luận giám sát của UBKT Trung ương năm 2019 chưa nghiêm túc, kịp thời, đầy đủ. Nghiêm trọng hơn là, Ban cán sự đảng UBND tỉnh thiếu trách nhiệm lãnh đạo công tác kiểm tra, để UBND tỉnh và một số cơ quan, sở, ngành thuộc UBND tỉnh vi phạm quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong công tác phòng, chống dịch Covid-19 và thực hiện các dự án đầu tư từ nguồn vốn ngoài ngân sách. Đơn cử: Ban hành quyết định phê duyệt mua sắm, kế hoạch lựa chọn nhà thầu áp dụng hình thức chào hàng cạnh tranh rút gọn qua mạng gói thầu mua sắm phòng, chống dịch không đúng hạn mức quy định, vi phạm pháp luật về đấu thầu; chấp thuận chủ trương cho nhiều doanh nghiệp tiếp nhận, đưa công dân về nước trong đại dịch Covid-19 trái quy định; một số cán bộ, lãnh đạo UBND tỉnh và sở, ngành suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, nhận hối lộ, vi phạm Luật Phòng, chống tham nhũng. Bên cạnh đó, phê duyệt điều chỉnh giá đất cụ thể để tính tiền sử dụng đất đối với nhiều dự án trái quy định, trong đó có việc đã được cơ quan có thẩm quyền kết luận, chỉ ra nhưng việc chỉ đạo, rà soát, xử lý khắc phục chưa đầy đủ, gây thiệt hại và nguy cơ thiệt hại ngân sách Nhà nước…

Ban cán sự đảng UBND tỉnh Quảng Nam nhiệm kỳ2016-2021 đã có những vi phạm: Không báo cáo Thường trực, Ban Thường vụ Tỉnh ủy cho ý kiến trước khi UBND tỉnh quyết định chủ trương đầu tư/chấp thuận đầu tư đối với nhiều dự án; không lãnh đạo, chỉ đạo UBND tỉnh thực hiện trình tự, thủ tục điều chỉnh quy hoạch chi tiết xây dựng, phân kỳ đầu tư và trình HĐND tỉnh phê duyệt lại danh mục thực hiện dự án trước khi chấp thuận chủ trương đầu tư dự án, vi phạm pháp luật về quy hoạch, nhà ở. Thiếu trách nhiệm trong việc thực hiện kế hoạch của Ban Thường vụ Tỉnh ủy đối với nhiều dự án giao đất không qua đấu giá, đấu thầu đã được UBKT Trung ương chỉ ra tại thông báo kết luận giám sát. Đáng chú ý là, Ban cán sự đảng UBND tỉnh thiếu trách nhiệm lãnh đạo công tác kiểm tra, để UBND tỉnh, thành viên UBND tỉnh và một số cơ quan, sở, ngành vi phạm quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong việc phê duyệt các gói thầu do Công ty AIC thực hiện; mua sắm phòng, chống dịch Covid-19 và thực hiện các dự án đầu tư từ vốn ngoài ngân sách.

Liên quan đến những khuyết điểm, vi phạm nêu trên của Ban cán sự đảng UBND tỉnh Quảng Nam, trách nhiệm thuộc về Ban Thường vụ Tỉnh ủy các nhiệm kỳ 2015-2020, 2020-2025; Đảng đoàn HĐND tỉnh nhiệm kỳ 2016-2021; Đảng ủy Sở Tài chính nhiệm kỳ 2015-2020; Đảng ủy Sở Kế hoạch và Đầu tư nhiệm kỳ 2015-2020; Đảng ủy Sở Xây dựng các nhiệm kỳ 2015-2020, 2020-2025; Đảng ủy Sở Tài nguyên và Môi trường các nhiệm kỳ 2015-2020, 2020-2025 và một số tổ chức đảng có liên quan. Và các đồng chí: Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch HĐND tỉnh; Phó Bí thư Tỉnh ủy, Bí thư Ban cán sự đảng, Chủ tịch UBND tỉnh; nguyên Phó Bí thư Tỉnh ủy, Bí thư Ban cán sự đảng, Chủ tịch UBND tỉnh; Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; nguyên Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Bí thư Ban cán sự đảng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; nguyên Tỉnh ủy viên, Ủy viên Ban cán sự đảng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; Tỉnh ủy viên, Bí thư Đảng ủy, Giám đốc các sở: Y tế, Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Xây dựng, Tài nguyên và Môi trường, Ngoại vụ; nguyên Phó Bí thư Đảng ủy,Phó Giám đốc các sở: Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Y tế, Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng...

Trên cơ sở những vi phạm của các tổ chức đảng và nhiều cá nhân; căn cứ nội dung, tính chất, mức độ, hậu quả, nguyên nhân vi phạm; theo Quy định của Đảng về kỷ luật tổ chức đảng, đảng viên vi phạm, UBKT Trung ương quyết định thi hành kỷ luật bằng các hình thức: Khai trừ ra khỏi Đảng 02 trường hợp; Cách chức Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ Sở Tài chính các nhiệm kỳ 2015-2020, 2020-2025 đối với 01 trường hợp và Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ Sở Tài nguyên & Môi trường các nhiệm kỳ 2015-2020, 2020-2025 đối với 01 trường hợp; Cảnh cáo Ban cán sự đảng UBND tỉnh nhiệm kỳ 2016-2021, Đảng ủy Sở Tài chính nhiệm kỳ 2015-2020, Đảng ủy Sở Kế hoạch và Đầu tư nhiệm kỳ 2015-2020, Đảng ủy Sở Xây dựng các nhiệm kỳ 2015-2020, 2020-2025, Đảng ủy Sở Tài nguyên & Môi trường các nhiệm kỳ 2015-2020, 2020-2025 và nhiều cá nhân có liên quan; Khiển trách Ban cán sự đảng UBND tỉnh nhiệm kỳ 2021-2026, Đảng đoàn HĐND tỉnh Quảng Nam nhiệm kỳ 2016-2021 và các cá nhân liên quan; Khiển trách nhưng không ban hành quyết định kỷ luật do hết thời hiệu kỷ luật nhiều tổ chức đảng, đảng viên. Đồng thời, đề nghị các cơ quan chức năng thi hành kỷ luật hành chính kịp thời, đồng bộ với kỷ luật đảng; yêu cầu Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Nam lãnh đạo, chỉ đạo kiểm điểm nghiêm túc, xem xét trách nhiệm, xử lý kỷ luật, rút kinh nghiệm sâu sắc nhiều tổ chức đảng và đảng viên có liên quan.

Bộ Chính trị cũng đã quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức cảnh cáo đối với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Nam các nhiệm kỳ 2015-2020, 2020-2025; Ban Bí thư quyết định thi hành kỷ luật khai trừ ra khỏi Đảng đối với 01 trường hợp; cách chức Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ 2015-2020, Ủy viên Ban cán sự đảng UBND tỉnh Quảng Nam nhiệm kỳ 2016-2021 đối với 01 trường hợp. Ban Chấp hành Trung ương Đảng đồng ý để đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch HĐND tỉnh thôi giữ chức vụ Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XIII, thôi tham gia ban chấp hành, ban thường vụ và thôi giữ chức Bí thư, Chủ tịch HĐND tỉnh Quảng Nam.

Những khuyết điểm, vi phạm của Ban cán sự đảng UBND tỉnh Quảng Nam và nhiều tổ chức đảng, cá nhân liên quan, nhất là người đứng đầu cấp uỷ, chính quyền, địa phương và cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp đã được các cấp có thẩm quyền xem xét, xử lý. Tuy nhiên, đây là bài học đắt giá, đau xót trong việc thực hiện không nghiêm các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước; tham mưu, xây dựng, ban hành và thực hiện quy chế làm việc; thiếu trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo công tác kiểm tra, giám sát để vi phạm,gây hậu quả nghiêm trọng, thiệt hại và nguy cơ thiệt hại lớn tiền, tài sản của Nhà nước; một số cán bộ, lãnh đạo vi phạm pháp luật về phòng, chống tham nhũng, tạo dư luận xấu trong xã hội, phát sinh tranh chấp, khiếu kiện kéo dài, phức tạp trên địa bàn, làm ảnh hưởng, giảm uy tín của tổ chức đảng và chính quyền địa phương. Qua vụ việc cho thấy, nguyên nhân vi phạm chủ yếu do tổ chức đảng, đảng viên, nhất là người đứng đầu cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền nhận thức chưa đúng, chưa đầy đủ về các quy định của pháp luật, còn đơn giản, sơ sài, thực hiện theo “lối mòn” (trước thực hiện như thế nào thì sau tiếp tục như vậy) và không có sự rà soát, nghiên cứu quy định cho phù hợp với thực tiễn, dẫn đến sai phạm kéo dài; thiếu kiểm tra, giám sát, đặc biệt đối với các lĩnh vực nhạy cảm, dễ phát sinh sai phạm; một số bộ phận cán bộ suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống.

Từ vụ việc trên, để khắc phục những khuyết điểm, vi phạm; chú trọng công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; thực hiện nghiêm túc quy chế làm việc; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của Đảng; lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị của địa phương; củng cố, nâng cao niềm tin củaNhân dân đối với vai trò lãnh đạo của Đảng, quản lý, điều hành của chính quyền, góp phần giữ vững kỷ luật, kỷ cương, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, có thể rút ra một số bài học kinh nghiệm như sau:

Thứ nhất, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, xử lý, khắc phục tốt các vi phạm, khuyết điểm đã được chỉ ra qua kiểm tra; các tổ chức đảng, cá nhân có liên quan chủ động phối hợp để báo cáo, giải trình, cung cấp hồ sơ, tư liệu, trung thực, tự giác nhận rõ vi phạm, khuyết điểm. Trên cơ sở đó, tổ chức đảng có thẩm quyền xem xét, cân nhắc nhiều mặt để xử lý, tạo điều kiện cho tổ chức đảng, đảng viên có cơ hội sửa chữa, khắc phục, phát triển…

Thứ hai, chú trọng công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; thực hiện nghiêm túc quy chế làm việc phù hợp với tình hình thực tiễn nhiệm vụ chính trị của địa phương, cơ quan, đơn vị; nhất là tham mưu, rà soát kịp thời sửa đổi, bổ sung quy chế làm việc một số nội dung đúng quy định, hướng dẫn của Trung ương; xác định rõ nhiệm vụ, quyền hạn của tổ chức, cá nhân và nguyên tắc, chế độ làm việc; cụ thể hóa những vấn đề lớn, nhạy cảm, quan trọng về kinh tế - xã hội, ngân sách, quốc phòng - an ninh,… để tập trung thực hiện đúng nguyên tắc tập trung dân chủ, như đưa ra Ban cán sự đảng thảo luận, bàn bạc kỹ, thống nhất, quyết nghị tập thể trước khi báo cáo, trình Thường trực, Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh quyết định, đặc biệt là chủ trương đầu tư, chấp thuận đầu tư đối với những dự án lớn, trọng điểm. Đồng thời, thường xuyên tự kiểm tra việc xây dựng, thực hiện quy chế làm việc để kịp thời bổ sung những nội dung mới theo quy định.

Thứ ba, tăng cường, thường xuyên lãnh đạo, chỉ đạo và triển khai thực hiện nhiệm vụ công tác kiểm tra, giám sát đối với tổ chức đảng, đảng viên, nhất là kiểm tra, giám sát thường xuyên những lĩnh vực, vị trí công tác nhạy cảm, dễ xảy ra vi phạm, tham nhũng, tiêu cực, dư luận xã hội quan tâm, như: Công tác phòng, chống dịch Covid-19; các dự án đầu tư lớn, trọng điểm; quản lý, sử dụng đất đai;... nhằm chủ động phát hiện những tồn tại, hạn chế, khuyết điểm, vi phạm, kịp thời nhắc nhở, cảnh báo, chấn chỉnh, sửa chữa, khắc phục, phòng ngừa vi phạm từ xa, giải quyết từ sớm, không để khuyết điểm kéo dài thành vi phạm, vi phạm nhỏ tích tụ thành vi phạm lớn. Bên cạnh đó, xem xét, xử lý hoặc kiến nghị tổ chức có thẩm quyền xử lý nghiêm minh, kịp thời các tổ chức, cá nhân vi phạm đến mức phải thi hành kỷ luật, với phương châm “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”, bất kể người đó là ai để “sợ, không dám” tham nhũng, tiêu cực.

Thứ tư, cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu, cán bộ lãnh đạo chủ chốt phải nêu cao tinh thần trách nhiệm, nêu gương, tiền phong, gương mẫu, nói và làm đúng theo đường lối, chủ trương, quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, quy định những điều đảng viên không được làm…; thực sự là tấm gương sáng cho cán bộ, đảng viên và quần chúng Nhân dân noi theo. Đồng thời, luôn là tấm gương trong tự phê bình và phê bình thực sự cầu thị, tự giác, trung thực, chân thành, công tâm, không né tránh, chạy theo thành tích, khắc phục tình trạng nể nang, né tránh, ngại va chạm; khi có khuyết điểm, vi phạm phải nhận thức rõ trách nhiệm trước Đảng và Nhân dân và có kế hoạch sửa chữa, tự soi, tự sửa kịp thời. Kiên quyết đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong một bộ phận cán bộ, đảng viên. Đặc biệt, trước sự cám dỗ, tác động từ mặt trái của nền kinh tế thị trường hiện nay, đội ngũ cán bộ, đảng viên, cần phải tự giác tu dưỡng, rèn luyện nâng cao phẩm chất đạo đức, lối sống; nhất là trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ, quyền hạn được giao, người cán bộ lãnh đạo tự tu dưỡng, tự rèn luyện một cách nghiêm túc, bền bỉ, thường xuyên để phát triển nhân cách trong cơ chế thị trường. Bên cạnh đó, lưu ý việc lãnh đạo, chỉ đạo củng cố, kiện toàn đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ là người đứng đầu, lãnh đạo chủ chốt các cấp trong việc luân chuyển, bố trí, sắp xếp những vị trí, lĩnh vực công tác nhạy cảm, dễ xảy ra sai phạm, tránh để rời vào tình trạng cán bộ sai phạm bị kỷ luật do thực hiện công việc theo “lối mòn” trước đây.

Thứ năm, quyền lực của những người có chức vụ, quyền hạn khi không được kiểm soát chặt chẽ sẽ dẫn đến lạm quyền, lộng quyền; là nguồn gốc của suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên. Do đó, cần phải tăng cường kiểm soát quyền lực đối với người có chức vụ, quyền hạn, nhất là vai trò trách nhiệm của người đứng đầu trong việc thực thi quyền lực nhằm ngăn chặn, đẩy lùi tham nhũng, tiêu cực; quy định rõ trách nhiệm của người đứng đầu trong kiểm tra, phát hiện, xử lý tham nhũng, tiêu cực; bảo vệ người dám đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực./.

Hữu Đức – Anh Đức^*

* Vụ Địa bàn V Cơ quan UBKT Trung ương