Thiếu sâu sát trong lãnh đạo để cấp dưới “qua mặt”, dẫn tới nhiều cán bộ vi phạm phải xử lý hình sự

Thực hiện Kế hoạch kiểm tra, giám sát, năm 2019 UBKT Tỉnh ủy Lai Châu đã kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với các đồng chí: Đồng Văn Liệt, Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Sìn Hồ; Lê Thanh Dương, Ủy viên Ban Thường vụ Huyện ủy, Phó Chủ tịch UBND huyện (về công tác lãnh đạo, chỉ đạo của Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND huyện phụ trách lĩnh vực). Các đồng chí: Ngô Hoàng Thái, Huyện ủy viên, Trưởng phòng Giáo dục & Đào tạo; Bùi Thanh Lam, Chi ủy viên, Phó Trưởng phòng Giáo dục & Đào tạo (trong công tác quản lý, sử dụng sự nghiệp giáo dục và đào tạo; việc thực hiện một số chính sách đối với giáo viên, học sinh). Nguyễn Mạnh Thắng, Bí thư Chi bộ, Giám đốc Kho bạc Nhà nước huyện Sìn Hồ; Đỗ Xuân Hải, Phó Bí thư Chi bộ, Phó Giám đốc Kho bạc Nhà nước huyện Sìn Hồ (về công tác kiểm soát, thanh toán ngân sách sự nghiệp giáo dục; các chế độ chính sách đối với giáo viên, học sinh); mốc thời gian kiểm tra từ 01/01/2017 đến 25/8/2019. Qua kiểm tra, UBKT Tỉnh ủy Lai Châu đã có Kết luận chỉ rõ những hạn chế, tồn tại và nguyên nhân vi phạm của cán bộ, đảng viên Phòng Giáo dục & Đào tạo; Kho bạc Nhà nước huyện Sìn Hồ (trong công tác quản lý, sử dụng; việc kiểm soát, thanh toán ngân sách sự nghiệp giáo dục; các chế độ chính sách đối với giáo viên, học sinh); các đồng chí Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện; Ủy viên Ban Thường vụ Huyện ủy, Phó Chủ tịch UBND huyện Sìn Hồ (về công tác lãnh đạo, chỉ đạo của Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND huyện phụ trách lĩnh vực).

Những vi phạm, nguyên nhân, trách nhiệm đối với các đồng chí Trưởng phòng, Phó Trưởng phòng, kế toán, thủ quỹ Phòng Giáo dục & Đào tạo:

Đối với đồng chí Ngô Hoàng Thái, Huyện ủy viên, Bí thư Chi bộ, Trưởng Phòng Giáo dục và Đào tạo đã vi phạm, quy định trong quản lý, sử dụng tài chính: Ký một số giấy đề nghị rút kinh phí thực hiện một số chính sách đối với giáo viên và học sinh vượt dự toán được giao 9.629 triệu đồng, gây hậu quả nghiêm trọng. Thiếu trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát. Với cương vị là Trưởng phòng, nhưng không tham gia trực tiếp các đoàn kiểm tra, quản lý sử dụng tài chính của Phòng Giáo dục và Đào tạo đối với các đơn vị trường học; chưa thực hiện việc báo cáo chuyên đề bằng văn bản về kết quả thực hiện các chế độ, chính sách với Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND huyện phụ trách; không chấp hành Thông báo của UBND huyện về chuyển đổi vị trí công tác đối với kế toán Phòng Giáo dục và Đào tạo; để kế toán, thủ quỹ không thanh toán chế độ cho giáo viên và học sinh với số tiền 7.804,294 triệu đồng. Chịu trách nhiệm người đứng đầu khi cơ quan có cán bộ, đảng viên vi phạm pháp luật, kế toán, thủ quỹ chiếm dụng số tiền 26.540,149 triệu đồng của Nhà nước. Vi phạm của đồng chí Ngô Hoàng Thái là rất nghiêm trọng, làm mất uy tín của cá nhân, chi bộ và cơ quan Phòng Giáo dục và Đào tạo, gây dư luận xấu trong cán bộ, đảng viên và nhân dân.

Đồng chí Bùi Thanh Lam, Chi ủy viên, Phó trưởng Phòng Giáo dục và Đào tạo vi phạm quy định trong quản lý, sử dụng tài chính: Ký một số giấy đề nghị rút kinh phí thực hiện một số chính sách đối với giáo viên và học sinh vượt dự toán được giao 7.595 triệu đồng, thậm chí ký một số giấy rút tiền dự toán ngân sách không đúng nhiệm vụ được phân công, gây hậu quả nghiêm trọng.Đồng chí Nguyễn Thị Minh Liễu, kế toán Phòng Giáo dục và Đào tạo vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài chính: Ký một số giấy đề nghị rút kinh phí thực hiện một số chính sách đối với giáo viên và học sinh vượt dự toán 17.224 triệu đồng, gây hậu quả nghiêm trọng. Trong một thời gian dài, không thanh toán chế độ cho giáo viên và học sinh với số tiền 7.804,294 triệu đồng. Cùng thủ quỹ Trần Thị Huệ, Phòng Giáo dục và Đào tạo chiếm dụng số tiền 26.540,149 triệu đồng của Nhà nước.

Kết luận cũng chỉ rõ nguyên nhân vi phạm đối với đồng chí Trưởng phòng và Phó Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo: Buông lỏng và thiếu trách nhiệm trong công tác kiểm tra, giám sát; công tác quản lý, sử dụng tài chính còn yếu kém, hạn chế; không nghiên cứu kỹ các văn bản, hướng dẫn về quản lý, sử dụng tài chính; không nắm chắc dự toán ngân sách, nguyên tắc quản lý sử dụng kinh phí thực hiện các chế độ, chính sách đối với giáo viên, học sinh. Từ những yếu kém, hạn chế đó đã để cấp dưới Nguyễn Thị Minh Liễu (kế toán) và Trần Thị Huệ (thủ quỹ) Phòng Giáo dục và Đào tạo, suy thoái về tư tưởng chính trị, có động cơ vụ lợi cá nhân, cùng cấu kết với nhau “qua mặt” cán bộ quản lý để thực hiện không đúng các quy định về chế độ kế toán, quản lý, sử dụng quỹ, chiếm đoạt số tiền lớn của Nhà nước, vi phạm rất nghiêm trọng; làm mất uy tín cá nhân, ảnh hưởng xấu đến uy tín của tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị, gây dư luận xấu trong cán bộ, đảng viên và nhân dân.

Đối với Lãnh đạo và một số đảng viên Kho bạc Nhà nước huyện Sìn Hồ:

Đồng chí Nguyễn Mạnh Thắng, Bí thư Chi bộ, Giám đốc Kho bạc Sìn Hồ đã vi phạm quy định trong quản lý, sử dụng tài chính: Chịu trách nhiệm người đứng đầu về những khuyết điểm, vi phạm của Kho bạc Sìn Hồ trong kiểm soát, thanh toán các khoản chi thực hiện chế độ, chính sách đối với giáo viên và học sinh của Phòng Giáo dục và Đào tạo. Kiểm soát một số hồ sơ đề nghị rút kinh phí thiếu chặt chẽ, ký duyệt cho Phòng Giáo dục và Đào tạo rút vượt dự toán 3.622 triệu đồng, gây hậu quả nghiêm trọng.

Đồng chí Đỗ Xuân Hải, Phó Bí thư Chi bộ, Phó Giám đốc Kho bạc Sìn Hồ đã vi phạm quy định trong quản lý, sử dụng tài chính: Chịu trách nhiệm với cương vị Phó Giám đốc được phân công phụ trách về những vi phạm, khuyết điểm của kế toán trưởng, kế toán viên. Kiểm soát hồ sơ đề nghị rút kinh phí thiếu chặt chẽ, ký duyệt cho Phòng Giáo dục và Đào tạo rút vượt dự toán 13.602 triệu đồng, gây hậu quả nghiêm trọng.

Các đồng chí: Vũ Thanh Cường, Kế toán trưởng Kho bạc Sìn Hồ, vi phạm quy định trong quản lý, sử dụng tài chính: Kiểm soát một số hồ sơ đề nghị rút kinh phí thiếu chặt chẽ, ký duyệt đề nghị cho Phòng Giáo dục và Đào tạo rút vượt dự toán 6.409 triệu đồng, gây hậu quả nghiêm trọng. Nguyễn Thanh Tùng, kế toán được ủy quyền Kế toán trưởng Kho bạc Sìn Hồ vi phạm quy định trong quản lý, sử dụng tài chính: Kiểm soát một số hồ sơ đề nghị rút kinh phí thiếu chặt chẽ, ký duyệt đề nghị cho Phòng Giáo dục và Đào tạo rút vượt dự toán 657 triệu đồng, gây hậu quả nghiêm trọng. Phạm Tiến Dũng, kế toán Kho bạc Sìn Hồ, vi phạm quy định trong quản lý, sử dụng tài chính: Kiểm soát hồ sơ ban đầu không chặt chẽ, ký duyệt đề nghị cho Phòng Giáo dục và Đào tạo rút vượt dự toán số tiền 17.224 triệu đồng. Nguyễn Thị Thúy Ngân, kế toán Kho bạc Sìn Hồ, vi phạm quy định trong quản lý, sử dụng tài chính: Kiểm soát một số hồ sơ ban đầu không chặt chẽ, ký duyệt đề nghị cho Phòng Giáo dục và Đào tạo rút vượt 90,876 triệu đồng so với thực tế thực hiện.

Nguyên nhân vi phạm đối với các đồng chí: Giám đốc, Phó Giám đốc, Kế toán trưởng, kế toán viên Kho bạc Nhà nước huyện Sìn Hồ, do yếu kém về chuyên môn, nghiệp vụ; không nghiên cứu kỹ các văn bản quy định, hướng dẫn về quy trình, nghiệp vụ kiểm soát, thanh toán các khoản chi ngân sách; không thực hiện không đúng quy trình kiểm soát chi; đối với Giám đốc, Phó Giám đốc Kho bạc, Kế toán trưởng thiếu kiểm tra cấp dưới trong việc kiểm soát chi; nghiệp vụ chuyên môn của kế toán còn yếu kém, dẫn tới vi phạm có hệ thống gây hậu quả nghiêm trọng.

Từ kết luận cũng như kết quả thẩm tra, xác minh, thấy rõ những vi phạm nghiêm trọng, UBKT Tỉnh ủy Lai Châu đã thống nhất và đề nghị cơ quan chức năng khởi tố, điều tra vụ án theo quy định của pháp luật. Qua quá trình khởi tố, điều tra, xét xử, các bị cáo đã bị Tòa án Nhân dân cấp cao tại Hà Nội và Tòa án Nhân dân tỉnh Lai Châu xét xử với các tội danh “Tham ô tài sản”; “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, với các mức án cao nhất là 18 năm tù giam và mức án thấp nhất cho hưởng án treo đối với các mức vi phạm của mỗi bị cáo. Cùng với xử lý về pháp luật, các cấp có thẩm quyền trong Đảng bộ tỉnh Lai Châu đã kịp thời xem xét thi hành xử lý kỷ luật bằng hình thức khai trừ ra khỏi Đảng đối với: Nguyên Huyện ủy viên, nguyên Bí thư Chi bộ, nguyên Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo; nguyên Chi ủy viên, nguyên Phó Trưởng phòng Giáo dục và đào tạo; và các đảng viên nguyên kế toán, thủ quỹ Phòng Giáo dục và Đào tạo; nguyên Bí thư Chi bộ, nguyên Giám đốc Kho bạc huyện; nguyên Phó Bí thư Chi bộ, nguyên Phó Giám đốc Kho bạc; một số đảng viên là kế toán Kho bạc huyện Sìn Hồ.

Những vi phạm và trách nhiệm trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao của các đồng chí Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện; Ủy viên BTV Huyện ủy, Phó Chủ tịch UBND huyện:

Đối với đồng chí Đồng Văn Liệt, Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện, chưa sâu sát trong chỉ đạo công tác quản lý, thực hiện chế độ chính sách về giáo dục, thiếu kiểm tra, giám sát đối với Phó Chủ tịch UBND huyện được giao phụ trách lĩnh vực văn hóa - xã hội; chưa quyết liệt lãnh đạo, chỉ đạo,kiểm tra, giám sát Phòng Tài chính - Kế hoạch trong việc thẩm định, xét duyệt quyết toán ngân sách sự nghiệp giáo dục và đào tạo; chưa thực hiện chuyển đổi vị trí  công tác đối với kế toán Phòng Giáo dục và Đào tạo. Tuy nhiên, sau khi phát hiện sai phạm, đồng chí đã tích cực chỉ đạo, đôn đốc các đối tượng vi phạm khắc phục hậu quả xong số tiền sai phạm. Hơn nữa, trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo đồng chí cũng đã phân công và cụ thể hóa trách nhiệm đối với đồng chí Phó Chủ tịch UBND huyện chỉ đạo thực hiện các chế độ, chính sách đối với giáo viên, học sinh. Xem xét những ưu điểm, khuyết điểm, nguyên nhân hạn chế, sự chủ động, tự giác và việc chỉ đạo kịp thời để khắc phục hậu quả từ những sai phạm của cán bộ cấp dưới, UBKT Tỉnh ủy Kết luận những vi phạm của đồng chí Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện chưa đến mức phải xem xét, thi hành kỷ luật, nhưng phải nghiêm túc kiểm điểm, rút kinh nghiệm sâu sắc.

Đối với đồng chí Lê Thanh Dương, Ủy viên BTV Huyện ủy, Phó Chủ tịch UBND huyện: Chịu trách nhiệm trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được phân cộng để xảy ra sai phạm trong quản lý, sử dụng ngân sách của Phòng Giáo dục và Đào tạo; thiếu lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát để phòng Giáo dục và Đào tạo không thanh toán một số chế độ, chính sách đối với giáo viên và học sinh; không thẩm tra, xét duyệt quyết toán ngân sách đối với các đơn vị trường học. Nguyên nhân vi phạm, do đồng chí không nghiên cứu sâu và nắm chắc các văn bản quy định, hướng dẫn về quản lý tài chính; thiếu sâu sát lãnh đạo, chỉ đạo việc thực hiện một số chế độ, chính sách về giáo dục; trong khi đó một số cán bộ, công chức làm công tác tham mưu còn yếu về chuyên môn, năng lực hạn chế. Tuy nhiên, sau khi phát hiện sai phạm đồng chí đã tích cực chỉ đạo các đối tượng vi phạm khắc phục xong số tiền sai phạm. Vi phạm, khuyết điểm của đồng chí Lê Thanh Dương làm ảnh hưởng xấu đến uy tín của bản thân, Chi bộ và UBND huyện. Xem xét mức độ vi phạm, nguyên nhân và hậu quả, UBKT Tỉnh ủy Lai Châu đã thi hành xử lý kỷ luật đối với đồng chí Lê Thanh Dương bằng hình thức khiển trách.

Bài học qua vụ việc nêu trên cho thấy:

Thứ nhất, đây là vụ việc vi phạm nghiêm trọng trong công tác quản lý, sử dụng ngân sách Nhà nước; tính chất vi phạm kéo dài, dẫn tới nhiều cán bộ, đảng viên phải xử lý hình sự với các tội danh “Tham ô tài sản”; “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”. Hậu quả để lại không chỉ ngân sách Nhà nước bị chiếm đoạt, thất thoát mà còn mất đi nhiều cán bộ, đảng viên. Vụ việc cũng cho thấy những vi phạm nêu trên có hệ thống, liên quan đến cả 2 tổ chức đảng (Chi bộ Phòng Giáo dục và Đào tạo; Chi bộ Kho bạc Nhà nước huyện Sìn Hồ); vi phạm từ cán bộ lãnh đạo, quản lý đến kế toán, thủ quỹ. Hơn nữa, vi phạm xảy ra kéo dài từ năm 2017 đến 2019, song cấp ủy, tổ chức đảng có liên quan không kịp thời phát hiện, chỉ khi có dư luận xã hội về những vi phạm của cán bộ, đảng viên Phòng Giáo dục và Đào tạo; Kho bạc Nhà nước huyện, UBKT Tỉnh ủy Lai Châu và một số cơ quan chức năng vào cuộc mới phát hiện rõ vi phạm của cán bộ, đảng viên của cả 2 tổ chức đảng.

Như vậy, rõ ràng công tác kiểm tra, giám sát của Đảng trong việc lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ chuyên môn ở 2 tổ chức đảng này đã bị buông lỏng, dẫn tới tính chiến đấu của tổ chức đảng bị giảm sút, thậm chí là tê liệt, nên trong 3 năm (2017, 2018, 2019) không phát hiện ra những vi phạm của cán bộ, đảng viên, do đó, số tiền bị chiếm đoạt và thất thoát lớn. Việc buông lỏng này, không chỉ có việc tự kiểm tra, giám sát của 2 Chi bộ này còn yếu, mà còn cho thấy việc lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện công tác kiểm tra, giám sát của cấp ủy, UBKT (cụ thể Huyện ủy và UBKT Huyện ủy Sìn Hồ) chưa sâu sát; UBKT Huyện ủy chưa làm tốt công tác tham mưu giúp cấp ủy xây dựng chương trình, kế hoạch kiểm tra, giám sát đúng, trúng lĩnh vực trọng tâm và các lĩnh vực dễ xảy ra vi phạm, tiêu cực ở các tổ chức đảng trực thuộc.

Thứ hai, tại Kết luận kiểm tra nêu về nguyên nhân vi phạm do, đồng chí Trưởng Phòng; Phó Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo; Giám đốc; Phó Giám đốc Kho bạc Nhà nước huyện chưa nghiên cứu kỹ các văn bản, quy định, hướng dẫn, nguyên tắc quản lý, sử dụng kinh phí thực hiện các chính sách đối với giáo viên, học sinh… từ đó dẫn đến vi phạm. Như vậy, thể hiện rõ việc quán triệt, tổ chức học tập, nghiên cứu các chỉ thị, nghị quyết, văn bản, quy định, hướng dẫn của Đảng nói chung và các chế độ chính sách, pháp luật của Nhà nước, văn bản hướng dẫn về chuyên môn, nghiệp vụ không được coi trọng; cán bộ không có ý thức chủ động tự nghiên cứu, tự học tập để nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ dẫn tới cán bộ lãnh đạo, quản lý không nắm chắc các chế độ, chính sách để lãnh đạo, chỉ đạo và kiểm tra, giám sát cấp dưới thực hiện đúng chuyên môn và nhiệm vụ được giao.

Thứ ba, cần khắc phục sự yếu kém về chuyên môn, nghiệp vụ của cán bộ, đảng viên, khi vụ việc kết luận nguyên nhân vi phạm của cán bộ, đảng viên Phòng Giáo dục và Đào tạo; Kho bạc Nhà nước huyện do một số cán bộ, công chức, nhất là cán bộ tham mưu trình độ năng lực còn hạn chế, yếu kém; cán bộ quản lý không nắm chắc các văn bản, quy định, hướng dẫn về quản lý, sử dụng tài chính; không nắm chắc dự toán ngân sách, dẫn tới kế toán, thủ quỹ Phòng Giáo dục và Đào tạo thiếu tu dưỡng, rèn luyện, có động cơ vụ lợi, cố tình vi phạm “Tham ô tài sản”. Như vậy, với người lãnh đạo, quản lý không hiểu sâu và nắm chắc về nghiệp vụ chuyên môn đã bị cấp dưới “qua mặt”, thì việc vi phạm, sai sót là khó có thể tránh khỏi.

Thứ tư, đối với việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao, cụ thể đối với đồng chí Ủy viên BTV Huyện ủy, Phó Chủ tịch UBND huyện được giao nhiệm vụ phụ trách lĩnh vực văn hóa - xã hội; chỉ đạo, triển khai các chính sách hỗ trợ giáo dục và đào tạo, song không nghiên cứu kỹ, nắm sâu các văn bản, quy định, hướng dẫn quản lý về tài chính; thiếu lãnh đạo, chỉ đạo trong công tác kiểm tra, giám sát dẫn tới nhiều cán bộ cấp dưới vi phạm nghiêm trọng và vi phạm kéo dài, chỉ khi các cơ quan chức năng vào cuộc thanh tra, kiểm tra mới phát hiện vi phạm, thấy rõ sự yếu kém trong công tác lãnh đạo, quản lý và trong việc thực hiện chức trách nhiệm vụ được giao. Đây cũng là bài học đối với người lãnh đạo, quản lý và cả việc lựa chọn cán bộ đủ tâm, đủ tầm gánh vác trọng trách, đảm đương nhiệm vụ khi được phân công./.

Trọng Thành